مصاحبه با نگار درزی، بنیانگذار استارتاپ ریورا
ریورا پلتفرم جامعی در حوزه ساخت و ساز، معماری، دکوراسیون، ساخت، تامین و نگهداری بنا است که به کمک تکنولوژی واقعیت افزوده تجسم فضا را برای افراد ممکن می‌کند. نگار درزی ۳۰ ساله و متولد مازندران بنیانگذار شرکت رویای روشن بیداری و استارتاپ این شرکت بنام ریورا است. او لیسانس معماری و ارشد تکنولوژی معماری دارد و به گفته خودش همواره به ساخت پلی میان معماری و تکنولوژی و خروج معماری از حالت سنتی علاقه داشته است. چند سالی در یک شرکت به فعالیت در حوزه معماری پرداخته است و در نهایت تصمیم می‌گیرد کسب‌وکار خودش را راه‌اندازی و ایده‌اش را عملی کند. با او به گفتگو نشستیم تا برایمان از تجربه راه‌اندازی شرکتش، ریورا و فعالیت در اکوسیستم استارتاپی بگوید.
ابتدا برایمان بگویید چطور و چه سالی به اکوسیستم استارتاپی وارد شدید؟
در دوره کارشناسی بیشتر درگیر تحصیل، گذراندن دوره‌ها و تحقیق بودم و اصلا وارد بازارکار نشدم. دوره ارشد هم تقریبا به همین منوال گذشت تا اینکه در اواخر دوره ارشد در یک دفتر در زمینه معماری مشغول بکار شدم، ولی با توجه به رشته ارشدم به حوزه تکنولوژی علاقه داشتم و در واقع به سمت بحث معماری دیجیتال و تکنولوژی گرایش پیدا کردم. ایده‌ای در زمینه تکنولوژی و معماری داشتم مبنی بر اینکه چطور ارتباطی بین معماری و تکنولوژی برقرار کنم که معماری و بحث دیزاین از تعریف‌های سنتی معمول فراتر برود. کارهای انجام شده در کشورهای دیگر، واقعیت افزوده و چگونگی استفاده از این تکنولوژی در معماری اولین چیزی بود که بررسی کردم و متوجه شدم در ایران در زمینه معماری کسی سمت این تکنولوژی نرفته است.
در واقع در زمان فعالیتم در شرکت معماری متوجه شدم تلفیق تکنولوژی و معماری در شرکت‌های مرتبط انجام نمی‌شد و فعالیت این شرکت‌ها بیشتر با روش های سنتی بود. بنابراین به این سمت حرکت کردم که خودم چه کاری می‌توانم در این زمینه انجام دهم. از تحقیق در اینترنت، شرکت در کنفرانس‌ها و سمینارهای مختلف شروع بکار کردم و با مفهوم استارتاپ بیشتر در این محیط‌ها آشنا شدم. از طریق شبکه‌سازی با افراد فعال در اکوسیستم استارتاپی هم به اکوسیستم وارد شدم. سال ۹۷ من به سمت راه‌اندازی استارتاپ حرکت کردم.
ایده ریورا چطور شکل گرفت و چه سالی و چطور اجرا شد؟
اواخر بهار ۹۷ تصمیم گرفتم از شرکت قبلی خارج شوم و وارد اکوسیستم استارتاپی شوم. ایده تشکیل ریورا در پاییز ۹۷ شکل گرفت و بعد از آن به دنبال تیم‌سازی بودم که با افراد مختلف شروع به صحبت کردم حتی زمانی به آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌هایی که حدس می‌زدم افراد مورد نظرم حضور دارند سر می‌زدم. فرد موردنظرم علاوه بر اینکه باید در حوزه برنامه‌نویسی واقعیت افزوده و مجازی متخصص می‌بود، درکنارش باید به این حوزه هم علاقه‌مند بود و زمان و توانایی ریسرچ در این زمینه هم می‌داشت. در نهایت تیم اولیه تشکیل شد و اواخر سال ۹۷ ریورا استارت خورد.
ریورا را چطور معرفی می‌کنید؟ریورا چه خدماتی ارائه می‌دهد و متشکل از چه تخصص‌هایی هست؟
ریورا پلتفرم جامعی در حوزه ساخت و ساز، معماری و دکوراسیون، ساخت بنا، تامین و نگهداری بنا با استفاده از واقعیت افزوده است و در واقع اولین محصول شرکتمان و اولین اپ AR در حوزه معماری است. البته نمونه‌های مشابه متعلق به شرکت‌های مطرح خارجی هم وجود دارد. فرآیند استفاده از این اپلیکیشن به این صورت است که بعد از نصب فرد می‌تواند گوشی خود را بر روی بخشی از منزل یا محل کارش بگیرد و کلیه لوازم دکوراسیونی که در این اپ ارائه شده را برروی آن محیط واقعی ببیند و رنگش را انتخاب کند و یا ابعادش را بسنجد و خریداری کند. تا امروز افراد برای خرید لوازم دکوراسیون یا با مراجعه به فروشگاه و یا به صورت غیر حضوری اقدام می‌کرد و در هر دو مورد فرد هیچگونه ذهنیتی ملموسی از قرارگیری محصول در منزلش و مطابقت آن با سایر وسایلش نداشت. ما به این اپلیکیشن سیستمی اضافه کردیم که شخص می‌تواند عینا تجسم کند. اپلیکیشن ما فقط شامل مبلمان نیست و محصولات تزئینی مانند آباژور، لوستر، کاغذ دیواری، دیوارپوش، انواع سنگ و کاشی و… را هم پوشش می‌دهد. تیم ریورا شامل برنامه نویسان، تولیدکنندگان محتوا، طراح گرافیک، تری دی‌کارها و انیمیشن‌سازان است.
تا امروز چه تعداد مشتری و از چه قشری داشتید؟
ما ابتدا به محصول نهایی رساندیم و بعد وارد مارکتینگ شدیم. محصول ما از یک سو با یک مارکت خیلی سنتی از سمت تامین‌کنندگان کالا مواجه بود و از سوی دیگر با کاربرانی مواجه بودیم که هیچ آشنایی با تکنولوژی واقعیت افزوده نداشتند. به دلیل چالش‌های بالا و اینکه توان مارکتینگ تیم ما کمتر از توان فنی آن بود در زمینه مارکتینگ خیلی نتوانستیم مانور بدهیم و تقریبا تبلیغاتی نداشتیم. با این وجود ما ریورا را به تعداد ۱۰۰۰یوزر رساندیم.
افراد عادی که قصد خریداری محصولی را دارند و دیزاینرها که می‌توانند در عرض چند دقیقه فضای موردنظر را مجسم و دیزاین کنند مشتریان ما هستند.در صورتی که قبلا این امکان برای یک دیزاینر یا یک فرد عادی در شرایط عادی با یکسری ابزارهای خاص مثل تری دی مکس و اختصاص چند روز وجود داشت. دیزاینر فقط کافیست ریورا را بر روی گوشی نصب کند و کل فضا را در عرض چند دقیقه دیزاین کند. به علاوه همه کالاهایی که در این اپلیکیشن قرار می‌گیرد در بازار ایران موجود است و شخص می‌تواند آن را سفارش دهد. البته در کنار ریورا محصولات دیگری هم تولید کردیم.
چه فیچرهای جدیدی به ریورا اضافه کردید؟ محصول دیگری هم در زمینه واقعیت افزوده و واقعیت مجازی داشته‌اید؟
ما به ریورا بخش دیگری هم اضافه کردیم که در واقع برای معماران است. در این بخش معمار می توانست ساختمان موردنظرش را به صورت واقعیت افزوده ببیند و به عنوان سازنده و طراح بنا می تواند طراحی را داخل اپلیکیشن قرار داده و گوشی را در مقابل زمین موردنظر بگیرد و طرح موردنظر را بر روی زمین تجسم کند. خدمت دیگری هم مربوط به ساختمان در حوزه سازه و تاسیسات هم اضافه کردیم. به این صورت که فرد یا معمار وقتی گوشی را در مقابل دیوار بگیرید می تواند تاسیسات و سازه پشت آن را مشاهده کند.
بطورکلی شرکت ما به نام رویای روشن بیداری در زمینه های واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و هوش مصنوعی فعالیت دارد و این سه تکنولوژی را با هم ترکیب می‌کنیم. بعد از ریورا که یکی از استارتاپ‌های زیرمجموعه شرکتمان بود محصولی در زمینه آموزش به کمک تکنولوژی واقعیت افزوده و واقعیت مجازی نیز ارائه دادیم.
تاثیرگذاری، جذابیت و سرعت انتقال دیتا از جمله دلایل انتخاب ما برای طراحی این محصول است. درحال گسترش این محصول نیز هستیم و از آن برای آموزش مباحث درسی مدارس و دانشگاه ها استفاده می‌شود.
نحوه کار این پلتفرم به این شکل است که یک کلاس درس یا کنفرانس به صورت آنلاین با واقعیت مجازی طراحی می‌کنیم و فرد خود را در محیط سه بعدی این کلاس حاضر می بیند. همچنین این پلتفرم با استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده، مباحث کتب درسی را به شکل تصاویر سه بعدی و انیمیشن به کاربر نمایش می دهد. بخش دیگر فعالیتمان در آموزش مربوط به شیوه کار و تعمیر نگهداری تجهیزات و دستگاه ها است (HSE) که در واقع برای مجموعه‌های بزرگ مثل کارخانه ها و پالایشگاه ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سیستم ها تمامی مباحث آموزشی و استفاده از دستگاه‌ها در یک فضای سه بعدی مجازی و بدون حضور شخص در محیط واقعی و بدون هزینه ساخت محیط در ابعاد واقعی، ارائه می شود.
رقیب یا رقبای اصلی شما کیست ؟
برای اپلیکیشن ریورا فعلا رقیب داخلی نداریم و رقبای خارجی هم چند برند اروپایی و آمریکایی هستند که برخلاف ریورا که شامل یک پیکج جامعی از خدمات است فقط یک بخش را ارائه داده اند.
جذب سرمایه داشته‌اید تا امروز؟
خیر. با سرمایه شخصی اولیه کمی شروع کردیم و توسعه دادیم. با وجود اینکه نیاز به سرمایه‌گذار داشتیم. ولی به دلیل اینکه بیشتر وقتمان صرف ساخت اپ و بخش های فنی پروژه ها شد خیلی به دنبال سرمایه گذار نرفتیم.
به نقطه سربه سر رسیده‌اید؟
ابتدا اهدافی تعیین کردیم ولی باتوجه به خلاء مارکتینگ و شرایط نابسامان اقتصادی نتواستیم به آن‌ها برسیم. درآمدمان هزینه‌ها را پوشش می‌دهد ولی به دلیل شرایط اقتصادی غیرقابل پیش بینی سود و بازگشت سرمایه موردنظر را در زمان پیشبینی شده نداشتیم. اما با توجه به نوع فعالیتمان و نیاز مارکت، به آینده خوشبین هستیم.
از زمان شروع بکار چه چالش‌هایی داشتید؟برای رفع این چالش‌ها چه راهکاری پیش گرفتید؟
به عقیده من آینده دنیا تکنولوژی است و شکی درآن نیست و به همین دلیل با تمام سختی ها این حوزه را رها نکردیم و همچنان ادامه دادیم. همیشه اولین‌ها مسیر سخت‌تری را طی می کنند تا افراد بتوانند با این سیستم تعامل برقرار کنند. تکنولوژی بکار رفته در ریورا خیلی جذاب است ولی با چالش بزرگی مواجه بودیم که اکثر افراد هیچ تجربه‌ای از واقعیت افزوده و مجازی نداشتند. در واقع ما ضمن تلاش برای ساخت این محصول باید تلاش مضاعفی کنیم که آن را به افراد مختلف معرفی کنیم. برای بازاریابی ریورا روشهای زیادی را به صورت آزمون وخطا تست کردیم. ولی بیشتر سعی کردیم که با آماده کردن محتواهای جذاب و مختلف مخاطبان را با محصول آشنا کنیم. برای بازاریابی در بخش دولتی با مجموعه ها و افرادی صحبت‌هایی شد ولی متاسفانه چه در بخش خصوصی و چه دولتی ابتدا بسیار استقبال می‌شود اما در عمل حمایتی نمی بینیم.مجموعه‌های دولتی اصلا ریسک‌پذیر نیستند و بیشتر حرف می‌زنند.
چالش مهم دیگر که به آن برخوردیم تحریم‌ها است. به غیر از قیمت‌های فضایی چالش بزرگی در خرید لایسنس ها به دلیل تحریم داشتیم. اپلیکیشن ما طبیعتا باید در اپ استور که در تمام دنیا در دسترس است قرار می گرفت اما به ما این اجازه را نمی‌دادند. مثلا یکی از معضلات بزرگ ما این است که نمی توانیم اپمان را در اپ استور ارائه دهیم. برای ارائه ریورا در اپ استور تلاش زیادی کردیم حتی با استفاده از اینکه که لوکیشنمان خاورمیانه بود خودمان را عرب معرفی کردیم اما باز هم به محض اینکه متوجه شدند ایرانی هستیم، ممانعت کردند. به همین دلیل بخشی از مارکت مربوط به اپلیکیشن های ios را از دست دادیم، زیرا استورهای ایرانی هم بنا به دلایل مختلف چندان مورد استقبال کاربران ایرانی نیستند.
وضعیت اکوسیستم استارتاپی را در ایران چطور می‌بینید؟
بستر اکوسیستم استارتاپی در ایران جدید و نوپا است و محیط آن کاملا بکر و قابل بهره برداری است. ولی از طرفی به این دلیل که در مرز سنت و مدرنیته هستیم چالش هایی هم دارد. یکی دیگر از چالش هایی که تنها مختص استارتاپ های ایرانی هست شرایط پرابهام اقتصادی است. استارتاپ ها از یک سو به دلیل نواورانه بودنشان ماهیتا در همه جای دنیا دارای ریسک بالایی هستند، اما در ایران علاوه بر این، استارتاپ ها با ریسک های مالی شدیدی به دلیل نوسانات و غیرقابل پیش بینی بودن شرایط اقتصادی مواجه هستند و تحریم ها نیز مشکلی مضاعف است. اما با همه این مسائل معتقدم خواه نا خواه ما انسان ها چه در ایران باشیم چه هر نقطه ی دیگر دنیا زندگیمان به تکنولوژی گره خورده و هرچند با سرعت کم اما در نهایت با تکنولوژی های روز همسو خواهیم شد و امیدوارم هم تیم ما و هم سایر دوستان استارتاپی بتوانیم در این شرایط سخت دوام پیدا کنیم و شاهد به ثمر رسیدن تلاشهایمان باشیم.
