نادران: همه باید آزادانه از فضای مجازی استفاده کنند/ تقی آزاد:در غیاب نخبگان توده و سلبرتی ها فضای مجازی را در دست می گیرند/ میرلوحی:فضای مجازی فرصت بیشتری برای شفافیت در اختیار ما قرار داده است

در سی و نهمین نشست نقد و اندیشه مطرح شد: در سی و نهمین نشست “نقد و اندیشه” کارشناسان حاضر با اشاره به نقش فضای مجازی در افشای فساد، غیبت نخبگان و تولید کنندگان محتوا در این حوزه را دلیل پوپولیستی شدن فضای مجازی دانستند. آنها تاکید کردند که تنها فساد مالی را رصد کردن و غفلت از دیدن رانت های مختلف در ایجاد فساد یک معضل است و پیشنهاد کردند برای رفع این معضل نیروهای اجتماعی به صورت کنشگر در این عرصه حضور پیدا کنند.
سی و هشتمین جلسه نقد و اندیشه با موضوع «شفافیت و فساد ستیزی در فضای مجازی» با حضور تقی آزاد جامعه شناس و استاد دانشگاه تهران، الیاس نادران اقتصاددان و استاد دانشگاه و محمود میرلوحی عضو شورای شهر تهران برگزار شد.

نظارت مردم حاکم باشد،اعتماد عمومی جلب می شود
در ابتدای این نشست الیاس نادران در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا احساس فساد بیش از فساد است، گفت: در غرب وقتی قوای سه گانه ایجاد شد برای جلوگیری از تبانی قدرت بین نهادهای حکومتی، نظارت مردم و رسانه های عمومی شکل گرفت و عبارت رکن چهارم دموکراسی وارد ادبیات سیاسی و اقتصادی جهان شد.
نادران با تاکید بر اینکه اگر شرایط استفاده از این ابزار را در جامعه فراهم می کردیم تا مردم بتوانند آزادانه در مورد فساد مسولین در زمان تصدی مشاغل دولتی افشاگری کنند، اعتماد عمومی جلب می شد، گفت: وقتی فرد را پس از برکناری از شغل دولتی محاکمه می کنیم چه فرد محکوم شود و چه تبرئه شود، برای مردم قابل پذیرش نیست.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اعتماد عمومی، سرمایه اجتماعی و اعتنا به افکار عمومی موجب پیوند عمیق مردم با حاکمیت می شود، اظهار کرد: در سال های اخیر که فضای مجازی در بین نخبگان، جوانان و روشنفکران جامعه اقبال پیدا کرده به طور طبیعی مسولیت رسانه ها در فضای مجازی مضاعف می شود به عبارت دیگر باید فرصتی فراهم شود تا مردم بتوانند نظرات خود را بگویند.
وی افزود: با توجه به اینکه پیگیری منشا خبر در حال حاضر دیگر کار سختی نیست هیج نگرانی از ناحیه حاکمیت نباید وجود داشته باشد و افراد باید بتوانند با جسارت بگویند این حرف را من زده ام.
نادران با اشاره به اینکه در کشورهای مختلف با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خود ساز و کارهایی را ایجادکرده اند تا این سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی را ارتقا دهند، گفت: وزیر اقتصاد و دارایی اعلام کرده اند که از سوت زنان و افشاگران فساد حمایت می کنیم برآورد من این است که اقبال زیادی به این درخواست وزیر نخواهد شد.
وی افزود: بعد از وقفه و شکافی که ایجاد شده و به گزارش های فسادی که اعلام شد به موقع رسیدگی نشد و پس از رسیدگی هم مجازات متناسب با جرم نبود، مردم می گویند محاکمه این افراد شو و نمایش است.

برای حمایت از سوت زنان باید دولت لایحه ای به مجلس بدهد
این اقتصاددان با اشاره اینکه اگر بخواهیم قانون سوت زنی در کشور رسمی شود باید دو ساز وکار در کشور ایجاد کنیم، اظهار کرد: اول باید اعتماد مردم به نهادهای حاکمیتی را جلب کنیم تا گزارش های فساد را به نهادهای حکومتی بگویند و این فرهنگ نهادینه شود و دوم قانون جامع شفافیت مالی و حمایت از سوت زن ها را می خواهیم که آنها را مورد حمایت قرار دهیم و همزمان با صحبت های وزیر اقتصاد باید لایحه ای هم از طرف دولت برای حمایت از این افشاگران به مجلس برده می شد.
نادران با اشاره به قانون چتر در کشور انگلستان گفت: در این قانون گفته شده اگر فردی برای یک کار اداری معمول مانند دریافت یک موافقنامه از وزارت بازرگانی مجبور به پرداخت رشوه شد، او می تواند رشوه را پرداخت کند ولی پس از آن می تواند، پرداخت رشوه را به مراجع قانونی شفافیت اعلام کند در این صورت دولت اصل رشوه را به او بر می گرداند و کار اداری هم بر طبق روال انجام می شود و آن کارمند از طرف دولت به شدیدترین وجه مورد مجازات قرار می گیرد. اگر این حمایت ها را قرار دهیم آن وقت احساس فساد از خود فساد بیشتر نخواهد بود.

باید قوانین اصلاح شود تا رانت را از بین ببرد
محمود میر لوحی عضو شورای شهر تهران در پاسخ به نحوه حمایت از سوت زنان در کشور گفت: دموکراسی برای همه مردم به طور مستقیم در جامعه میسر نیست و به همین دلیل در جهان بحث نمایندگی مطرح شد و در اصل ۵۶ قانون اساسی کشور نیز تاکید شده که مردم باید در تعیین سرنوشت خود موثر باشند.
وی با تاکید بر اینکه ایران در سال ۱۹۷۹ به جمع ۴۰ کشور دارای مجلس و انتخابات وارد شده است، تصریح کرد: در همان سال ها در بخش وسیعی از اروپا، شرق آسیا و امریکای لاتین نظامیان حاکم بودند و اقتصاد ایران از لحاظ اندازه جز پنج درصد اول اقتصاد دنیا است.
عضو شورای شهر تهران با اشاره به ویژگی های یک اقتصاد پایدار، گفت: اول دولت کوچک باشد که همان خصوصی سازی و اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی است. در دهه اول انقلاب فکر می کردیم که همه چیز را می توان دولتی اداره کرد، بعد مدتی متوجه شدیم که اقتصاد دولتی دیگر پاسخگو نیست ولی هنوز اجازه نمی دهیم بخش خصوصی در کشور شکل بگیرد، به همین دلیل یکی از مسایلی که باید به آن توجه شود این است که چرا با اینکه ناکارآمدی اقتصاد دولتی مشخص شده چرا به اقتصاد بخش خصوصی هم اجازه شکل گیری نمی دهیم؟
وی افزود: دومین خصوصیت اقتصاد پایدار و تخصصی سازی است که در این سال ها کشورهای مختلف در یک یا دو حوزه فعالیت کردند و به برند تبدیل شدند ولی در کشور ما به دلیل تحریم ها متاسفانه نتوانستیم در هیچ حوزه ای رشد کنیم.
میرلوحی با اشاره به اینکه اقتصاد پایدار در ایران به چهار دلیل شکل نگرفت، گفت: اول به دلیل اندازه اقتصاد، دوم ناکارآمدی اقتصاد دولتی، سوم عدم شکل گیری بخش خصوصی در ایران و چهارم شکل گیری رانت ها در اقتصاد ایران که ابعاد آن بسیار گسترده شده است.
وی ادامه داد: به همین دلیل احساس فساد در جامعه وجود دارد و امروز جامعه به نقطه ای رسیده است که دغدغه مند شده و اگر بخواهیم فساد نباشد و شهروندان به حقوق خود برسند باید قوانین اصلاح شود تا رانت را از بین ببرد، ساختارها و رویکردها عوض شود و قوه قضاییه بصورت عادلانه به جرایم اقتصادی رسیدگی کند.
میرلوحی با اشاره به راه اندازی سایت شفافیت در شهرداری تهران گفت: در ابتدا قراردادهای یک میلیارد تومان و در حال حاضر قراردادهای بالای ۲۵۰ میلیون تومان بدون انتشار در این سایت منعقد نمی شود.
عضو شورای شهر تهران با اشاره به اینکه اگر فعالیت های شهرداری در سطح کلان کشور هم اجرا شود می توان به شفافیت و رصد فساد در کشور امیدوار بود. گفت: در شهرداری علاوه بر راه اندازی سایت شفافیت، سامانه پروانه دیجیتال نیز فعال شده است و از سوی دیگر ذیحسابان شهرداری را مکانی مستقر کردیم که تحت نفوذ شهرداران مناطق نباشند ولی بازرسی کل کشور در این سال ها غایب بوده و تا امروز هیچکس از شهرداری برای شفافیت تقدیر نکرده است.
وی افزود: اگر مبارزه با فساد به مفهوم تقویت سرمایه های اجتماعی، رضایت بخشی مردم و قطع روندهای گذشته باشد باید تغییر جدی در ساختارهای کشور به وجود بیاورید تا دیگر بابک زنجانی ها به وجود نیایند.

مبارزه با فساد در ایران یک دروغ بزرگ برای گذر کردن از نظریه عدالتخواهی، دموکراسی و توسعه
تقی آزاد استاد دانشگاه و جامعه شناس در پاسخ به سوالی در مورد این که دچار بد بفهمی در مورد فساد هستیم و فساد را با گسترش شبکه های مجازی چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: من هنوز معتقدم فساد در ایران یک دروغ بزرگ و ایدئولوژی برخاسته از راست و چپ است.
وی با اشاره به اینکه به دلایل متعدد پروژه دموکراسی، عدالت و توسعه در جمهوری اسلامی به بحران رسیده، افزود: وقتی در کشور نماد توسعه مرحوم آیت الله رفسنجانی خائن قلمداد می‌شود، خاتمی نماد دموکراسی خواهی و احمدی نژاد نماد عدالت خواهی فاسد اعلام می شوند ، نشانه فرو ریختن سه گفتمان است. سه نظریه عمده فکری، اجتماعی و ایدئولوژی که جمهوری اسلامی در ۴۰ سال، آنها را فرو ریخت و نابود کرد.
آزاد ادامه داد: برادران اصول گرای ما در ضدیت با اصلاح طلبی و دموکراسی خواهی، عدالت طلبی را خراب کرده و از بین بردند و برادران توسعه طلب ما هر دو را نابود کردند و دیگر چیزی باقی نمانده تا مردم را بسیج کند
وی افزود: وقتی صاحب قدرتی در مورد مبارزه فساد صحبت می کند، می خواهد کشور را به این سمت بکشاند که گویی دیگر نیروی اجتماعی در کشور وجود ندارد که کاری انجام بدهد و همه تمام شده اند و یک صدا بیشتر وجود ندارد و آن صدا سامان دهنده مفسدان است.
آزادادامه داد: به این معنا این یک توطئه است که دارد طراحی می شود و بسیاری فردای پیروزی این توطئه و فرو ریختن نیروهای اجتماعی جشن می گیرند.
وی با بیان اینکه به این معنا، فساد یک دروغ و یک اتهام بزرگ برای کشور است و ابزاری برای گذر کردن از نظریه عدالت خواهی، دموکراسی و توسعه در ایران است، افزود:برخی نیروها می خواهند از این طریق تمام نیروهای اجتماعی را کنار بزنند و گویی هیچ نیروی برای سامان دهی کشور وجود ندارد.
این جامعه شناس با تاکید بر اینکه وقتی اجازه نمی دهید بخش خصوصی ظهور کند، به دانشگاه ها اجازه نفس کشیدن نمی دهید و به مردم منتقد اجتماعی در خیابان هم اجازه صحبت نمی دهید نتیجه این است که کسی دیگر باقی نمی ماند، اظهار کرد: شاکله این تصمیمات این است که فقط یکنفر برای مبارزه با فساد باقی می ماند که نیروی اجتماعی پشت او توده و پوپولیست است و تمام عرصه های عدالت خواهی، دموکراسی خواهی و توسعه طلبی را فرو می ریزد.
وی افزود: با این نظریه برخورد با فساد چه کسی جرات می کند سرمایه ای در ایران بیاورد، پول در بانک بگذارد، کمپانی در ایران راه اندازی کند و در عرصه توسعه در ایران وارد شود و به تعبیر من هیچکس برای ورود به این عرصه ها جسارت نمی کند. در سال گذشته کدام سرمایه دار ملی ثروت و پول خود را آورده، شروع به تولید کرده و راه حل ارائه داده است؟ در این فضای وحشتناک که فضای زدن و پیدا کردن مفسد است، کسی اصلا سرمایه گذاری نمی کند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در بحث دموکراسی هم همین شرایط حاکم است، گفت: در آبان ماه کدام نیروی دموکراسی خواه در کشور آمده و میان داری کرده تا چالش و معارضه با مردم کمتر شود؟ کدام نیرو دموکراسی خواه شبانه بیانیه داد که مردم بانک ها را آتش نزنند؟جلوی آشوب طلبی را بگیرید، زیرا می ترسند.
وی با بیان اینکه اصول گرایان و اصلاح طلبان در کشور فساد را تهیج می کنند و متهم هم خودشان هستند، افزود: اقتصاد بازار در دوره طولانی در دست این دو گروه بود و فساد ایجاد کرده اند و حالا هم لطفا به آن دامن نزنید که پرونده در بیاورید، بلکه این شما هستید که باید کنار بروید و جوانان بیایند.
این استاد جامعه شناس با تاکید بر اینکه در این بحث باید یک نیرو را در کشور تقویت کرد، گفت: نظام سیاسی باید به حاشیه برود، فساد ستیزی دوباره نیروهای سیاسی را به مرکز می آورد که هیچ نقشی در توسعه کشور ندارند و اختلال کننده در توسعه هم هستند و باید فقط ناظر باشند. در جهت دیگر اول دولت باید جسارت به رسمیت شناختن سرمایه داران کشور را پیدا کند زیرا اقتصاد با بخش خصوصی بدست می آید و این اتفاق باید بیفتد، دوم حوزه عمومی و سوم فضای مجازی را به رسمیت بشناسد که ترکیب این سه نیرو با کنشگری عرصه سیاسی، احتمالا راه حل خروج از بحران فساد در ایران است.

منشا فساد در ایران رانت است
در ادامه جلسه الیاس نادران با اشاره به اینکه مشکل اساسی کشور از نظر وی این نیست که روسای جمهور کشور از نظر جمعی از نخبگان یا گروه های فشار متهم هستند، گفت: ما در ابتدای توسعه یافتگی قرار داریم و در حال تمرین دموکراسی هستیم و باید همدیگر را تحمل کنیم.
وی با اشاره به اینکه منشا فساد در ایران رانت است که فقط اقتصادی نیست و رانت های قدرت و اطلاعات بسیار موثرتر هستند، افزود: تا مسله اقتصاد رانتی در این کشور ریشه کن نشود، مسله شفافیت علاج نمی شود.
این اقتصاد دان با تاکید نقص کارهای مجلس باید توسط دولت علاج شود، گفت: اعتقاد من بر این است که آزاد سازی مفهومی بسیار جلوتر از خصوصی سازی است. باید آزاد سازی را به نحوی عملیاتی کنیم که بخش های مختلف اقتصادی مالیات بدهند و اگر اقتصادی کارآفرین شد و سود کرد باید مالیات بدهد و دولت مالیات گیرنده باید پاسخگو باشد.
نادران با تاکید بر اینکه باید توانایی برقراری توازن بین مناسبت قدرت را داشته باشیم، اظهار کرد: باور پذیری مبارزه با فساد زمانی به جامعه بر می گردد که اول حاکمیت پاسخگو باشد و دوم، مردم در جامعه نقش داشته باشند.

فضای مجازی مسیر بلوغ و رشد خود را طی می کند
میر لوحی با تاکید بر اینکه در انتخابات اخیر ما از معجزه فضای مجازی بهره مند شدیم، گفت: من مخالف دیو یا فرشته کردن است فضای مجازی هستم. این پدیده نیز مانند تمام پدیده ها دارای عیوب و نقایصی است.
وی با تاکید بر اینکه فضای مجازی توانسته هر شهروند را به یک خبرنگار تبدیل کند، افزود: در سال های گذشته در کشور کارتل های رسانه ای داشتیم که اجازه شنیده شدن نظرات دیگران را نمی دادند ولی امروز همه رسانه هستند و اگر عده ای در آن خلاف هم بگویند مشکلی نیست، زیرا این فضا مسیر بلوغ و رشد خود را طی و حواشی خود را اصلاح و پالایش می کند.
عضو شورای شهر تهران با اشاره به آخرین نظر سنجی ایسپا در مورد مرجع اخبار خانواده ها، ادامه داد: در قدیم ۷۰ درصد منبع خبری مردم رسانه ملی بود که با ظهور فضای مجازی این مرجعیت خبری به حدود ۴۰ درصد رسیده است و گروه های دیگری به عنوان مراجع خبری در بین مردم ظهور کرده اند که فرصتی برای داوری و تحلیل اخبار از منابع مختلف را فراهم می کنند.
وی افزود: جامعه نباید سرمایه های اجتماعی و نخبگان خود را از دست بدهد، اگر قرار است فضای مجازی جایگزین نخبگان شود دوباره این فضا بلایی برای جامعه خواهد بود.
میرلوحی با بیان اینکه دموکراسی تدریجی است و یک شبه به وجود نمی آید، تصریح کرد: تعارض منافع وجود دارد و باید برای آن هزینه کنیم تا دموکراسی محقق شود. اگر می خواهیم سوت زنی و اعلام فساد در جامعه محقق شود باید از آن حمایت کنیم و همه با اتحاد آن را جلو ببریم.

رانت های غیر مالی در فضای مجازی دیده نمی شوند
تقی آزاد در پاسخ به سوالی که آیا فضای مجازی به شفافیت اقتصادی صدمه می زند، گفت: بله و نه! دکتر نادران گفتند فساد، فقط فساد مالی نیست و فساد رانت است که اگر آن را کنترل کنیم، فساد مالی به صورت خود به خود کنترل می شود. ولی از نظر من فساد مالی با یک دادگاه صالحه قابل کنترل است.
وی افزود: از نظر من فسادهای دیگری وجود دارد که قابل دادگاهی شدن نیست. مسوولی از سلامت مالی برخوردار بوده ولی شاید یک برنامه شهری را جا به جا و مسیر رشد یک شهر را عوض کرده باشد که ضرر ناشی از آن برای یک شهر قابل جبران نیست و این فساد خطرناک است که در هیچ کجا دیده هم نمی شود.
این استاد جامعه شناس با تاکید بر اینکه آیا فضای مجازی قدرت دیدن این فساد را دارد یا خیر گفت: ما فضای مجازی را اصلا درگیر چنین رانتی نکرده‌ایم بلکه ما صورت بیرونی جامعه را در معرض قضاوت فضای مجازی قرار داده ایم و به همین دلیل فضای مجازی اگر سامان مند نشود در نهایت پوپولیسم تولید می کند و خطرناک می شود.
وی ادامه داد: در فضای مجازی می گویند فلان رقم دزدی شده و وقتی مسوول رسمی در مورد آن صحبت کرد موضوع گم می شود به عبارتی در فضای مجازی قبل از اینکه اتهام افراد ثابت شود آنها را عنوان مجرم معرفی می کند.
وی افزود: اولین مورد این است که هر کسی در هر جا کشته می شود باید قهرمان باشد ولی قهرمان نمی شود، ما قهرمان نادر داریم چون می خواهیم بر اساس آنها سیاست را در کشور بسازیم. دوم، مهمترین بخش جامعه کارآفرینان هستند و اگر کار و تولید شروع شود فساد عرصه اقتصاد منتفی می شود و اگر روشنفکر و سیاست مدار باشد رانت منتفی می شود و اگر مانیتورینگ اجتماعی وجود داشته باشد متوجه می شود که دستور شورای شهر، مسیر گسترش شهر را به کدام سمت می برد و در نبود این دیده بان ها است که بسیاری از افراد فسادهایی دارند که در هیچ پرونده ای هم از آنها خبری نیست.
آزاد با بیان اینکه زمانی که مسئله تولید حل شود به عرصه تولید خبر و ایده بر می گردیم، تصریح کرد: فضای مجازی عرصه خبر نیست بلکه مصرف است و به همین دلیل توده در این فضا مهم است.
وی ادامه داد: در این بازار تولید خبر، وقتی طبقه متوسط که نخبگان هستند غایب هستند آنگاه سلبیریتی ها و پوپولیست ها حاضر می شوند و وقتی نخبگان در فضای مجازی حضور ندارند، این افراد با تولید محتوای رادیکال هیجان اجتماعی را بالا می برند و جنگ چریکی در این فضا تولید می کنند و افراد به هم شلیک می کنند و مغز هم را نابود می کنند به دلیل اینکه منبع تولید خبر و ایده که همان نخبگان طبقه متوسط هستند در این فضا حضور ندارند تا این فضا را پالایش کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ما به اضطرار وارد فضای مجازی شدیم، گفت: در یک دوره اصلاح طلبان از این فضا سود بردند ولی ممکن است دولت متخاصمی هم از این فضا در کشور ما سود ببرد. ما نباید به اضطرار وارد این فضا بشویم زیرا ممکن است بیگانه منفعت آن را ببرد.
وی افزود: من دو نظریه دارم. اول اینکه از انقلاب دموکراسی به وجود نمی آید و توسعه از دل جنگ بیرون می آید. ما برای رسیدن به دموکراسی و توسعه باید تن به جنگ بدهیم. الان موقع دستیابی به دموکراسی است.

فساد ستیزی یه نظریه ایدئولوژیک است
تقی آزاد با تاکید بر اینکه وقتی انقلاب کردیم و از دل آن پوپولیست بیرون آمد، گفت: من اعتقاد دارم اول جنگ با آمریکا ما را به توسعه و دموکراسی می رساند و دوم از پاکی به دموکراسی نمی رسیم. ما ۴۰ سال است از پاکی دروغین به فساد رسیده‌ایم و باید فساد کشور را بپذیریم و احتمالا جامعه ما از فساد به قانون می رسد و باید فسادهای کشور را رصد کنیم.
این جامعه شناس با تاکید بر اینکه همیشه در ایران به دنبال اضطرار و اجبار کاری را انجام می دهیم، گفت: الان اضطراری به اسم احتمال جنگ پیش آمده و باید به آن تن بدهیم تا از آن وحدت ملی بیرون بیاید و فضای عمومی باید از وحدت ملی سخن بگوید و نخبگان ما باید آن را بسازند و هر تزی از آن بیرون آمد باید بپذیریم.
آزاد با اشاره به اینکه تز فساد ستیزی یه نظریه ایدئولوژیک است، گفت: ۴۰ سال است که یک مطلب را برای مردم تکرار می کنیم و مردم هم به دنبال کار خود هستند. مختصات نظام اجتماعی ایران که فقر است بر زمین مانده ، واقعیت این است که مردمان ما فقیر شده اند.
وی با بیان اینکه سیاست مداران ما پس از دوره نمایندگی و پست های دیگر باید وارد حوزه مدنی شوند، اظهار کرد: اینکه سیاست مداران کشور ما پس از دوره تصدی مشاغل سیاسی وارد نمایندگی یا عضو شوراها می شوند به این دلیل است که آنها تصور دارند همیشه باید در این مشاغل باشند و فرد دیگری بهتر از آنها نیست که بتواند در این عرصه حضور داشته باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر این افراد وارد حوزه کنشگری مدنی بشوند آنوقت فقر مردم توسط نیروهای خودی شناسایی می شود و نه اینکه شبکه BBC برنامه ای داشته باشد که جنوب تهران آسیب دیده است، این وظیفه کنشگرانی است که در عرصه سیاست بوده اند تا به رییس جمهوری گزارش دهند که شرایط مردم چگونه است.
وی افزود: سیاست مداران ما تصور می کنند می توانند کشور را نجات بدهند ولی واقعیت این است که شما فرصت داشتید و نتوانستید و حالا باید به حوزه مدنی برگردید.
این استاد با اشاره به اینکه کشور دچار بن بست سیاسی شده است، خاطرنشان کرد: اجاره نمی دهیم سیاسیون به راحتی از عرصه بیرون بروند و وقتی هم که رفتند به آنها ناسزا می گوییم. فضای مجازی هم به همین دلایل دچار مشکل شده زیرا بخش مدنی و عرصه اندیشه سازی، حوزه ای که تولید خبر و محتوا می کند، نمی تواند فضای مجازی را تحت تاثیر قرار بدهد و مسایل اصلی کشور هم دیده نمی شود.

فضای مجازی را سامان دهی کنیم تا افراد آزادانه از آن استفاده کنند
الیاس ناداران با بیان اینکه فضای مجازی یک ابزار است و چون ما سابقه استفاده از آن را نداشته ایم در حال تمرین چگونگی استفاده از آن هستیم، گفت: آنچه مهم است این است که ما افراد را در این فضا مدیریت نکنیم بلکه فضای مجازی را سامان دهی کنیم تا افراد آزادانه از آن استفاده کنند حتی اگر خطا و اشتباه داشته باشند.
وی با تاکید بر اینکه اگر آزادی را از افراد بگیریم که حرفی نزد، دیکتاتوری است، ادامه داد: فضای مجازی در کشور ما به بلوغ نرسیده و در حال تمرین است و کسانی که این فضا را سیاست گذاری می کنند باید فارغ از نگاه جناحی و سیاسی برای آن تصمیم گیری کنند.
این اقتصاد دان با بیان اینکه باید چرخش نسلی را بپذیریم، گفت: افراد سیاسی باید فرصت را به جوانان بدهند ما چرخ و فلک نیستم که در هر فرد به جای دیگری برود. امروز مرزهای سیاسی و جناحی به هم ریخته و راست اصول گرا دیگر راست نیست و چپ هم به همین گونه است و باید مرزهای جدیدی بر اساس منافع و مصالح ملی تعریف کنیم.

فضای مجازی فرصت بیشتری برای شفافیت در اختیار ما قرار داده است
محمود میرلوحی با اشاره به اینکه اقتصاد، فرهنگ و فضای مجازی دستوری قابل تغییر نیست، گفت: اینکه بگوییم فضای مجازی را با هدف ساماندهی هدایت کنیم امکان پذیر نیست. در نهایت باید بتوانیم افرادی را که دارای سرمایه اجتماعی هستند به عنوان الگو به این فضا معرفی کنیم.
وی با تاکید بر اینکه آزادی به مفهوم اینکه اهل فکر و اندیشه بتوانند آزادانه نظرات خود را بگویند نه اهل زور و خشونت، افزود: آزادی مقوله مهمی برای ما است و به بهانه استقلال نباید آزادی را محدود کنیم.
عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: اگر آزادی اطلاعات اقتصادی برای همه باشد و به این تعابیر پایبند شدیم، آزادی و دموکراسی در کشور به رسمیت شناخته می شوند.
میرلوحی با تاکید بر اینکه فضای مجازی فرصت بیشتری برای شفافیت در اختیار ما قرار داده است، اظهار کرد: فضای مجازی در حال حاضر به شما این دسترسی را داده که از منابع متعدد اخبار را رصد و پیگیری کنید.
وی در پایان افزود: از این فضا می توان برای آموزش جامعه، بسیج ظرفیت ها، اطلاع رسانی و شفافیت استفاده کرد.

برای مدیریت فضای مجازی باید بستری برای کنش جمعی در این فضا به وجود بیاوریم
تقی آزاد در پاسخ به این سوال که آیا بین افشاگری برای ضرر به افراد و شفافیت در فضای مجازی تفاوتی وجود دارد، گفت: نحوه ورود ما به فضای مجازی مانند این است که برای یک سفر اجبار داریم ولی ماشین مناسب سوار نمی شویم و در آخر نه تنها به مقصد نمی رسیم بلکه کتک هم می خوریم.
وی افزود: وقتی به طور طبیعی وارد یک فضا نمی شویم باید کنش غیر طبیعی این فضا را بپذیریم.
این جامعه شناس با بیان اینکه ما بر حسب اجبار و اضطرار وارد فضای مجازی شدیم و آن را انتخاب نکرده ایم، ادامه داد: اگر می خواهیم فضای مجازی را مدیریت کنیم باید بستری برای کنش جمعی در این فضا به وجود می آوردیم.
آزاد با بیان اینکه تا پیش از ورود فضای مجازی نظام سیاسی و فضای اجتماعی بسته بود و جایی برای حرف زدن وجود نداشت، گفت: وقتی فضای مجازی در این شرایط شکل می گیرد معلوم است که فضا اعتراضی می شود و در شرایط دیگری هیجانی و شبیه ترین به رادیکال های عرصه سیاست می شود.
وی ادامه داد: به همین دلیل حرف مردم در فضای مجازی درست است که می گویند من همانگونه که به من آموزش داده اید عمل می کنم. چرا شما از مسولین نمی خواهید رادیکال نباشند و هوچیگری نکنند؟
این استاد دانشگاه با بیان اینکه قصد مسولین باید خدمت به مردم باشد، گفت: استراتژی باید خدمت به مردم باشد ولی تبدیل به بی خدمتی شده است. وقتی سیاست خدمت باشد فضای مجازی هم در راستای خدمت قرار می گیرد. اگر خدمت باشد کسی که در فضای مجازی افشاگری کرده، به شفافیت روی می آورد.
وی با بیان اینکه در عرصه سیاست هیچ دولتی برای اشتباهات خود از مردم عذرخواهی نکرده است، افزود: وقتی عذرخواهی و خدمت ایدئولوژی جامعه شد، در گذر زمان افراد نخبه تولید محتوا می کنند.

فضای سیاسی دنباله رو فضای مجازی شده است
تقی آزاد با اشاره به پایان نامه دانشجویی در مورد ضدیت فضای مجازی با فضای واقعی، گفت: در مراحل اول فضای مجازی در ضدیت فضای واقعی بود ولی الان شبیه هم شده اند، مشکل از اینجاست که فضای سیاسی دنباله رو فضای مجازی شده است. نماینده مجلس خبر را در فضای مجازی می خواند و در مجلس صحبت می کند، این به نظر شما عجیب نیست؟
آزاد با اشاره به اینکه مسولین نباید خوراک خبری خود را از فضای مجازی بگیرند بلکه سیستم باید به آنها اطلاعات بدهد، گفت: مشکل سیستم این است که مردمان و مسولینش با خودش نیستند و همه با هم غریبه هستند و به همین دلیل تابع فضای مجازی می شوند.
وی ادامه داد: ما باید به استراتژی تنظیم رابطه بین جامعه و حوزه سیاست برگردیم و این استراتژی با دستور اتفاق نمی افتد بلکه باید مولفه هایی از آن بیرون بیاید که اگر به طور مثال رییس جمهور و رییس مجلس طی یک بمب گذاری کشته شدند هیچ اتفاقی در کشور نیفتد ولی واقعیت این است که اگر یکی از این حوادث اتفاق بیفتد کشور فرو می ریزد و نظامی می شود. در صورتی که نباید نظامی شود بلکه باید شهرها به وسیله کنشگران مدنی اشغال شود.
آزاد در پایان با تاکید بر اینکه هنوز نتوانسته ایم این استراتژی را در کشور به وجود بیاوریم، گفت: به همین دلیل فضای مجازی همه کاره می شود و وقتی فضای مجازی همه کاره شد هر فسادی را خواست انجام می دهد، هر افشاگری خواست می کند که تنها برخی از آنها برای آگاهی بخش است.

منبع: مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات