شایان شلیله عضو انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی در یادداشتی در ویرگول به بررسی مسائل مرتبط با قطع اینترنت پرداخته است:
به گزارش وبنا متن این یادداشت به شرح زیر است:
این متن قرار بود در قالب گزارشی به صورت محرمانه از طرف انجمن صنفی برای سازمان ها و نهاد های مختلف ارسال بشه که نشد. حالا زیاد به این موضوع کاری ندارم ولی لازم دونستم که یه جای این متن رو منتشر کنم. بخش هایی از اون رو با توجه به اینکه در قالب گزارش محرمانه ارسال نمیشه حذف کردم. ولی بخش هایی رو دست نزدم برای همین ممکنه ادبیات و جمله بندی ها شاید برای شما عجیب باشه که از اول از شما پوزش میخوام.
این گزارش مربوط میشه به زمانی که اینترنت در ایران در دسترس عموم نبوده و سعی شده که بتونه وضعیت موجود رو توضیح بده.
اپلیکیشن های موبایل که سرورشان داخل کشور بود و یا از زیر سایت سرور داخلی استفاده کرده بودند به این دلیل که برای استفاده از خدمات آن‌ها تنها نیاز به ورود به اپلیکیشن بود، کمترین مشکل ایجاد شده را به دلیل قطع اینترنت گزارش کردند. اما گزارش‌ها در خصوص سایت های داخلی حتی آن دسته از سایت‌هایی که از زیرساخت داخل کشور نیز استفاده کرده بودند، ازکاهش ترافیک و فروش به میزان ۳۰ تا ۷۰ درصد حکایت دارد.
از عوامل تأثیرگذار بر کاهش ترافیک و فروش سایت‌های داخلی می‌توان به عدم آشنایی کاربران با وارد کردن آدرس دامنه وبسایت‌ها در آدرس‌بار مرورگر، نبود دسترسی به موتور جستجوی گوگل و دسترسی نداشتن کاربران به آدرس دامنه وبسایت‌ها برای بی نیاز شدن از جستجو نام وبسایت در گوگل اشاره کرد. در خصوص کسب و کار های که بر پایه شبکه های اجتماعی طراحی شده بودند میزان کاهش ترافیک تا ۹۰درصد نیز گزارش شده است.
در این بخش توضیحاتی در مورد کسب و کار های خانگی که از بستر اینستاگرام استفاده میکردند صحب شده
در رابطه با کسب و کارهای خانگی مانند تولیدات روستایی، صنایع دستی و تولیدات خانگی، با توجه به وابستگی کامل فروش این نوع کسب و کارها به اینستاگرام، فروش کسب و کارهای خانگی ۱۰۰ به صورت کامل قطع شد. با توجه به نوع این کسب و کارها و تعداد زیاد آن‌ها متاسفانه هیچ آماری از میزان کاهش ریالی فروششان در دست نیست و شاید قابل اندازه گیری هم نباشد.
در ادامه بخش هایی رو توضیح میدم که مربوط به همه کسب و کار ها میشه
سایت ها و سرویس هایی که زیرساخت خارج از کشور استفاده میکردند نیز در این بازه زمانی به صورت کامل با مشکل ترافیک و فروش مواجه بودند. بسیاری از این کسب و کار ها در زمان قطعی و یا پس از وصل شدن اینترنت اقدام به انتقال زیرساخت خود به داخل کشور کردند.
بسیاری از کسب و کارها حتی آن دسته از کسب وکارهایی که در داخل کشور هاست شده بودند نیز در مواردی مانند فراموشی رمز عبور (باتوجه به دسترس نبود سرویس های ایمیلی) با مشکلات زیادی مواجه بودند.
همچنین بسیاری از کسب و کارها مجبور به حذف سرویس ها و خدمات شناسایی ربات (گپچا) شدند تا با توجه به عدم دسترسی به اینترنت، کاربران بتوانند وارد پنل کاربری شوند. این موضوع به خودی خود از نظر امنیتی مشکلاتی را برای امنیت سایت‌ها و سرویس‌ها ایجاد می‌کند.
مشکل اینترنت و موتور های جستجو
به طور کلی ۷۰ درصد از کاربران اینترنت برای ورود به سایت علاقه ای به وارد کردن ادرس یا استفاده از بوکمارک ندارند. کاربران فقط با وارد کردند نام و یا آدرس وبسایت در موتورهای جستجو وارد سایت‌ها می‌شوند و بالطبع عدم دسترسی به موتورهای جستجو مشکلات زیادی را برای کابران و کسب و کارها ایجاد کرده است.
متاسفانه موتور های جستجوی ایران نیز به دلایل مختلف فنی و غیرفنی در این بازه زمانی کارایی نداشتند. زیرا یا با توجه به حجم ترافیک از دسترس خارج شده بودند و یا نتایج نمایش داده شده مربوط به سایت هایی بود که زیرساختشان در ایران نبوده برای مثال با سرچ کردن کلمه کلیدی مربوط به کارت سوخت کاربران به برخی از وبلاگ ها و یا سایت‌ها مانند ویکی پدیا ارجاع داده می‌شدند. به همین دلیل این سایت ها و سرویس ها به دلیلی عدم استفاده از زیر ساخت داخلی قابل استفاده نبودند و عملا کاربر نمیتوانست در این مدت نتایج لازم را از طریق موتورهای جستجوی داخلی رفع کند.
موارد مربوط به زیرساخت
در خصوص مشکلات مربوط به زیرساختی‌های فنی شرکت ها، عدم دسترسی به repository ها و یا استفاده از ابزارهایی مانند ابزارهای مربوط به مانیتورینگ و ابزارهای بازاریابی ایمیلی که در ایران جایگزین ندارند سبب شد کسب و کارها مجبور شوند این سرویس‌ها را غیرفعال کرده یا برای مدتی از این سرویس ها استفاده نکند. اهمیت و وابستگی به این سرویس‌ها به طور خاص بخش مربوط به سرورها و زیرساخت های فنی، زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم بنای کسب و کارهای آنلاین بر پایه زیرساخت است و بسیاری از این سرویس ها در هیچ نقطه‌ای از دنیا مشابه داخلی نداشته و همه شرکت ها و کسب و کارها از این ابزارهای استاندارد و جهانی استفاده می‌کنند.
توضیحاتی برای کسب و کارهای که با افزایش ترافیک و یا فروش مواجه شدند
در این میان کسب و کارهایی هم بودند که با افزایش ترافیک تا ۲۰درصد نیز مواجه شدند و حتی در برخی موارد افزایش فروش معادل ۲ تا ۳ درصد هم داشتند. البته این افزایش فروش به اندازه‌ای نیست که تعطیلی هفت روزه تیم فنی شرکت‌ها را جبران کند. در این خصوص باید به مواردی که به تغیر برنامه های کسب و کار و برنامه های زمان بندی محصول منجر می‌شد نیز اشاره کرد. البته این دست مشکلات در بسیاری از شرکت‌ها در حال حاضر هم رفع نشده و تیم های فنی هنوز با رفع مشلات مربوط به انتقال زیر ساخت به داخل کشور و یا پیدا کردن روش هایی برای جایگزینی ابزارها و سرویس‌های خارجی مشغول هستند.
در این بازه زمانی معمولا درخواست سرویس هایی مانند سرویس‌های تاکسی آنلاین با توجه به عدم افزایش قیمت با۵۰ درصد افت مواجه بوده و نرخ قبول سفر از استاندارد حدودا ۷۰درصد به ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش داشته است.
بسیاری از شرکت ها نیز با مشکلات مربوط به ارتباط داخلی مواجه بودند. برای مثال بسیاری از کسب و کارهای آنلاین از ابزارهایی مانند اسلک برای ارتباط داخلی تیم های فنی یا ابزارهای مختلفی برای مدیرت پروژه استفاده می‌کنند که در این مدت تمام سرویس ها غیرفعال بوده و یکی از دلایل اصلی بیکاری تیم های فنی مربوط به عدم امکان ارتباط با یکدیگر بوده است.
سایت های بزرگ در این مدت معمولا ۳۰ تا ۴۰ دردصد ترافیک خود را از داده بودند زیرا این ترافیک از سمت موتورهای جستجو مانند گوگل به سایت های وارد می‌شد. این رقم در سایت های کوچک بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است.
متأسفانه پیش‌بینی خسارت وارده به کسب و کارها از نظر ریالی کاری پیچیده است. در حال حاضر بنا به دلایل مختلف از اعلام دقیق هر عددی پرهیز می‌کنیم تا مبادا از اطلاعات نادرست در تصمیم گیری ها استفاده شود.
اما در مجموع می‌توان گفت کاهش ۵۰ درصدی تراکنش سرویس‌های پرداخت اینترنتی و درگاه‌های واسط به این معنی است که با توجه به عدم امکان فروش کسب و کارهای خانگی از طریق اینستاگرام، میزان تراکنش ها تا ۹۵ درصد کاهش داشته است. اما با توجه به اینکه کسب و کارهای بزرگ با مشکلات کمتری مواجه بودند این میزان کاهش نمی‌تواند ملاکی برای تخمین دقیق خسارت باشد و محاسبه این عدد از کل فروش درگاه های اینترنتی ما را به عدد دقیق خسارت نخواهد رساند.
در این مطلب ما به اتفاق هایی اشاره کردیم برای سایت ها و کسب و کار ها پیش آمده و به مشکلات میان مدت و یا بند مدت هیچ اشاره ای نشده.
انتقال سرویس ها و سرورهای کسب و کارهای بزرگ که به اجبار به داخل کشور منتقل شده در بلند مدت شاید بتواند تاثیر مثبتی داشته باشد اما مواجهه ناگهانی با این اتفاقادر کوتاه مدت هزینه‌های زیادی را برای تیم‌های فنی و شرکت‌ها ایجاد کرده است.
از زاویه‌ی سرمایه گذاری هم باید اشاره کرد که این موضوع میتواند تاثیر زیادی در تصمیم گیری های شرکت های سرمایه گذاری سنتی داشته باشد. البته باید اشاره کرد به همان میزان که میتواند به جذب سرمایه سنتی از سمت بخشی کمک کند، میتواند جلوی سرمایه گذاری بخشی دیگر را بگیرد زیرا چنین اتفاق هایی میتواند تاثیر مستقیم روی میزان ریسک سرمایه گذاری داشته باشد.
اما موضوع سرمایه گذاری موضوعی نیست که بشود در یک مطلب به ان پرداخت و عوامل زیادی برای تشویق یا بازدارندگی بازار سرمایه برای سرمایه گذاری روی استارتاپ ها و کسب و کار های تکنولوژی محور تاثیر داشته باشد. اما به صورت روشن باید اشاره کرد که روش های تشویقی برای مورد توجه قراردادن بازار سرمایه سنتی باید بسیار دقیق باشد و با روش های گذشته و یا تکرار اشتباه های گذشته نمی شود اعتماد لازم برای سرمایه گذاری در این حوزه را به بازار سنتی برگشت داد.
