در پنجاه و چهارمین جلسه کمیته نظارت بر کسب و کارهای اینترنتی که با حضور آقای رهبری رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، آقای جاویدنیا معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، نمایندگانی از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و همچنین نمایندگانی از نهادهای عضو کمیته از جمله پلیس فتا، پلیس نظارت بر اماکن، مرکز ملی فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مرکز امور اصناف و بازرگانان، اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی برگزار گردید، از از سامانه پایشگر هوشمند کسب و کارهای اینترنتی رونمایی و نحوه اجرایی شدن فاز نخست پایشگر هوشمند کسب و کارهای اینترنتی تشریح شد.
در ابتدای جلسه، آقای رهبری به بیان کلیاتی در خصوص پایش کسب و کارهای اینترنتی پرداخت و اعلام داشت:
پیش از این، نظارت بر فعالیت کسب و کارهای اینترنتی به صورت سنتی و انسان محور انجام می شد ولی با اقدامات انجام گرفته در ماه های گذشته، طرح پایشگر هوشمند به اجرا درآمده که در این طرح، به صورت هوشمند حدود ۳۵۰۰ کسب و کار اینترنتی دارای نماد اعتماد الکترونیکی مورد بازرسی و پایش قرار گرفتند. این پایشگر هوشمند با ۳ نوع سناریوی پایش، کسب و کارهای اینترنتی را در حوزه پایش فروش کالاهای ممنوعه، پایش اصالت نماد اعتماد الکترونیکی و پایش استفاده از درگاه های پرداخت، مورد نظارت و بازرسی قرار داده که نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که از میان این کسب و کارها، حدود ۷۰ وب سایت اقدام به عرضه کالاهای ممنوعه از قبیل رمزارز، سکه طلا، دارو و … می‌کردند. همچنین حدود ۱۸۰ وب سایت، لوگوی نماد اعتماد الکترونیکی را جعل کرده و آن را در سایت خود قرار داده بودند و ۳۳۰ وب سایت علیرغم ابطال یا تعلیق و یا حتی انقضای تاریخ اعتبار نماد اعتمادشان، کماکان درگاه های فعال پرداخت بانکی داشتند. در فازهای بعدی این طرح امید است که پایشگر هوشمند، تمامی کسب و کارهای اینترنتی و حتی کسب و کارهای فعال در پیام‌رسان ها و شبکه های اجتماعی را مورد رصد و پایش مستمر قرار دهد. در حال حاضر حدود ۵۴ هزار کسب و کار اینترنتی دارای نماد اعتماد الکترونیکی هستند و حدود ۳۸۰ هزار کسب و کار هم بدون اخذ این نماد درحال فعالیت می باشند. لذا با توجه به گستردگی پایش ها و همچنین پیچیدگی های فنی، مقرر شده است که مسابقه بزرگی به منظور استفاده از توان علمی نخبگان و دانشگاهیان جهت پردازش هرچه بهتر اطلاعات و پایش دقیق تر کسب و کارهای اینترنتی برگزار گردد.
ایشان همچنین به تغییر پارادایم در مرکز اشاره نمود و بیان داشت که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در تلاش برای کاهش سخت گیری ها در مرحله صدور مجوز و ارائه نماد اعتماد الکترونیکی گام هایی برداشته و می خواهد با تسهیل در مرحله صدور مجوز، نظارت و کنترل بر فعالیت کسب و کارهای مجازی را دقیق تر انجام دهد.
در ادامه، خانم جامی مدیر پایشگر هوشمند کسب و کارهای اینترنتی به تشریح سامانه در محورهای معرفی پایشگر هوشمند، هدف پایشگر هوشمند، نقشه راه نظارت سیستمی، وضعیت موجود پایشگر و برنامه توسعه ای پایشگر و عملکرد آماری به دست آمده پرداخت که در ذیل به برخی از آنها پرداخته می شود:
مهمترین اهداف پایشگر هوشمند عبارتنداز:
۱- استفاده از فناوری های نوین به منظور افزایش سرعت، دقت رصد و نظارت بر کسب وکارها
۲- پایش به موقع و مناسب براساس سناریوهای تعریف شده تخلف با الگوهای صحیح
۳- ارزیابی سیستمی شاخص های نماد اعتماد الکترونیکی برای کسب و کارها
از جمله قابلیت های پایشگر هوشمند می توان به موارد ذیل اشاره داشت:
۱- پایش کالا و خدمات ممنوعه کسب و کارها
۲- متن کاوی
۳- پایش درگاه های پرداخت کسب و کارهای تعلیق شده
۴- پایش تصویر نماد اعتماد الکترونیکی
۵- پایش عدم تطابق کالا و خدمات ارائه شده با طبقه بندی منتخب کسب و کار
۶- امکان دریافت خروجی با فرمت اکسل از سایت های پایش شده
۷- ارائه گزارشات پایشگر در قالب داشبورد
۸- امکان افزودن کالا/ خدمت ممنوعه هنگام پایش
۹- پایش اعتبار لینک نماد اعتماد الکترونیکی
همچنین از جمله اقدامات توسعه ای برای پایشگر هوشمند می توان از موارد ذیل نام برد:
۱- تدوین و نهایی سازی سناریوهای مختلف براساس قوانین و مقررات جاری کشور با همکاری دستگاه های تخصصی در همه طبقه بندی های کسب و کارهای الکترونیکی
۲- متن کاوی بطور کامل بر اساس همه قواعد تعریف شده تخلفات
۳- شاخص گذاری و نمایش دقیق تخلفات انجام شده و لینک به آن بر روی بستر کسب و کار
۴- اتصال پایشگر به سیستم نظارتی نماد اعتماد و ارائه کسب و کارهای متخلف و اولویت بندی آنها براساس درجه ریسک تخلف در پنل نظارت برای دستگاه های نظارتی
۵- اعلام هشدار سیستمی تخلفات محرز بدون نیاز به بررسی کارشناسی
در ادامه جلسه، آقای جاویدنیا، معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، با استقبال از هرگونه رصد فضای مجازی توسط دستگاه های مختلف بیان داشت که برخورد با سایت های متخلف نباید به گونه‌ای باشد که در اولین اخطار، نماد کسب وکارشان باطل شود و بلکه باید مدت زمانی را برای اعتراض مهلت داشته باشند. برخورد با اقدامات مجرمانه سایت ها جزو صلاحیت کمیته نظارت بر کسب و کارهای اینترنتی نیست و باید توسط دادستانی مورد بررسی قرار گیرد و توسعه چنین سامانه هایی می تواند درگیری های دبیرخانه کارگروه تعیین مصادق مجرمانه را کمتر نموده و به تخصصی تر شدن نظارت در فضای مجازی کمک نماید و این امر باید به زمینه‌ای تبدیل شود تا نظارت های ما در فضای مجازی به صورت تخصصی و توسط دستگاه های تخصصی مربوطه انجام شود. مرکز توسعه تجارت الکترونیکی باید به تاریخ انقضای دامنه وب‌سایت‌ها توجه داشته باشد تا مبادا کسی از اینماد صادر شده برای سایتی جدید سوء استفاده نماید.
در حال حاضر، کارگروهی متشکل از دادستانی کل کشور و پلیس فتا به صورت ویژه در حال بررسی شناسایی و برخورد با سایت های فیشینگ هستند ولی باید توجه داشت که برای ساماندهی این وضعیت نیازمند استقرار سامانه های تشخیص تخلف در پرداخت یار‌ها هستیم و بانک مرکزی و سامانه کاشف باید این موضوع را پیگیری نمایند هرچند که هم اکنون اقدامات بسیار خوبی در این حوزه صورت گرفته و در کمتر از ۲۴ ساعت، درگاه های شناسایی شده مسدود می شوند.
منبع: روابط عمومی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی
