در هشتمین جلسه از سلسله نشست های نقد و اندیشه، کارشناسان حاضر دراین نشست به موضوع نهضت سواد رسانه ای ضرورت ها و همچنین نقش مردم در تولید محتوا پرداختند.
هشتمین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و اندیشه با موضوع «نهضت تولید محتوا و سواد رسانه ای از منظر مقام معظم رهبری» با حضور سید بشیر حسینی استاد دانشگاه و رییس باشگاه سواد رسانه‌ای، حسین غفاری، پژوهشگر سواد رسانه‌ای و عضو هیات علمی المپیاد دانش آموزی سواد رسانه‌ای و احسان محمدی روزنامه‌نگار برگزار شد.
بشیر حسینی: باید سبک زندگی خودمان را با شرایط جدید و الزامات آن هماهنگ کنیم
در ابتدای این نشست بشیر حسینی در پاسخ به سوالی درباره چگونگی تولید محتوا در فضای مجازی توضیح داد: امروزه رسانه های مجازی از اجزای مهم زندگی افراد شناخته می شوند به طوری که متولدین دهه ۸۰ و ۹۰ حضور در این فضا را حق مسلم خود می دانند. بنابراین بیشتر وقت خود را در فضای مجازی می گذرانند، نکته اینجاست که با این روند اگر سبک زندگی خودمان را با زندگی جدید هماهنگ نکنیم مشکلات زیادی پیش رو داریم.
وی افزود: در حال حاضر قدرت ها افول پیدا کرده اند و فاصله مردم و قدرت کم شده چراکه بواسطه رسانه های نوین مردم خود تولید کننده محتوا و تثیر گذار هستند و دوران یک رسانه های یک سویه به سر آمده است. بنابراین باید فرآیند تولید محتوا را در مردم تقویت کنیم به طوری که به جای دانلود کردن، برنامه سازی گسترش یابد.
حسین غفاری: باید همه مردم مفاهیم اولیه تولید محتوا را بدانند
حسین غفاری درباره اینکه آیا خط راهنمای ذهنی برای دانش آموزان در حوزه تولید محتوا تعیین شده است؟ گفت: باید توجه داشته باشیم که توصیه ای که یک پدر به فرزندش در خانه دارد با توصیه یک معلم به دانش آموزانش متفاوت است زیرا پدر طبق تربیت خانواده مباحث را مطرح می کند و معلم بر اساس خط قرمزهای مختلف به بچه ها آموزش می دهد و حاکمیت هم از منظر خودش بنابراین باید این تفاوت ها را در تولید محتوا مدنظر قرار دهیم.
وی ادامه داد: وظیفه یک پدر در منزل حفاظت اهل خانه از آتش جهنم است باید به دنبال خانواده، مدرسه و جامعه ایده آل با قوانین مشخص باشیم و نباید قاعده یکی را بر دیگری الزام دهیم.
عضو هیات علمی المپیاد دانش آموزی سواد رسانه‌ای با بیان اینکه نهضت تولید محتوا باید به دنبال حل کردن مشکلات در فضای مجازی باشد تصریح کرد: برای تولید محتوا باید همه مردم مفاهیم اولیه در این حوزه را بدانند و در سطح بندی دیگری نخبگان و نویسندگان شناسایی شوند تا افراد نخبه و علاقمند، سایر مهارت های تخصصی این عرصه را بیاموزند.
احسان محمدی: نمی توانیم برای ۷۵ میلیون مخاطب دستور صادر کنیم
احسان محمدی درباره نقش مهم مخاطب در فضای مجازی خاطرنشان کرد: باید توجه داشته باشیم که در فضای مجازی مخاطب حرف اول را می زند، بنابراین برای جذب باید آن را به درستی شناخت، تکنیک های اقناع آن را آموخت تا جریان سازی در این فضا صورت گیرد.
وی تاکید کرد: تولید محتوا برای مخاطب پیچیده است بنابراین تصمیم گیران نیز باید نیازهای مخاطب را مدنظر قرار دهند، پس ما نمی توانیم دستور و مولفه ای برای ۷۵ میلیون مخاطب فضای مجازی صادر کنیم.
بشیر حسینی: حاکمیت نمی تواند برای مردم تصمیم گیری کند
بشیر حسینی درباره اینکه چرا محتواهای انتقادی در فضای مجازی جذاب تر است؟ بیان کرد: باید توجه داشته باشیم که عقب گرد، جامعه را بدبخت می کند بنابراین هنگام تصمیم گیری اگر به ذائقه و علاقه مخاطب بی توجه باشیم از فضا دور می شویم. در این میان وظیفه حاکمیت، بسترسازی سواد رسانه ای و ایمن سازی است و بقیه کار را مردم بر عهده دارند و حاکمیت نمی تواند برای مردم تصمیم گیری کند.
این فعال رسانه ای با بیان اینکه گاهی انتقادها در فضای مجازی به منظور دیده شدن انجام می شود، افزود: این موضوع حتی در ظاهر این عده نیز دیده می شود.
وی تاکید کرد: نباید در این حوزه تنها مصرف کننده باشیم.باید به این فضا نگاه فرصت آمیز داشته باشیم و بدانیم که در شراط کنونی نیاز به نهضت تولید محتوا داریم.
در ادامه این نشست، حسین غفاری با اشاره به اینکه یکی از نگرانی های ما این است که حداقل های حقوق ملی و شرعی در فضای مجازی رعایت نشود، افزود: ما اگر استفاده از فضای مجازی را حق کودک خود بدانیم به سراغ محتوای کودک می رویم اما اگر این حق را برای کودک مجاز ندانیم راه های دیگری را برای او باز می کنیم تا به جای بازی در فضای مجازی به بازی های بچه گانه در فضای حقیقی بپردازد.
وی افزود: باید توجه داشته باشیم که فطرت کودک ما نسبت به دهه های گذشته تغییر نکرده اما تناقض های تربیتی بیشتر شده است بنابراین نهضت تولید محتوا باید در رفع نگرانی ها کمک کند.نهضت سواد رسانه ای و تولید محتوا نباید حاکمیت خانواده بر کودک را تحت تاثیر خود قرار دهد و هر پدری باید بر اساس حجت خود به این تولید محتوا معنا و جهت بدهد.
بشیر حسینی: با استفاده از فضای مجازی بر دهان استکبار بزنیم
بشیر حسینی نیز درباره این موضوع بیان کرد: بچه ها نباید از زمان تولد در بستر استفاده از اینترنت قرار بگیرند. در بسیاری از کشورهای دنیا کودکان زیر ۶ سال از این فضا محروم هستند. باید در نظر داشته باشیم که فضای مجازی مانند اتومبیل دارای معضلات و مزایایی است که استفاده از آن نیاز به فرهنگ سازی دارد.
وی گفت: سواد رسانه ای در تمام دنیا معنای متفاوت خود را دارد و لزومی نیست که هر مفهوم تولید شده ای بنظر همه مفید باشد.سواد رسانه ای مثل شام می ماند همه ما شام می خوریم ولی هرکس یکی چیزی می خورد.
این فعال رسانه ای تصریح کرد: از منظر مقام معظم رهبری، با حضور جریان ساز در فضای مجازی می توانیم بر دهان استکبار بزنیم، بنابراین نهضت سواد رسانه ای از این طریق در دستورکار ولی فقیه نیز قرار دارد.اگر روزی نهضت سواد آموزی راه اندختیم امروز نهضت سواد رسانه ای لازم داریم.
غفاری: باید قبل از نهضت تولید محتوا مصرف صحیح را بیاموزیم
حسین غفاری عضو هیات علمی المپیاد دانش آموزی سواد رسانه‌ای با اشاره به اینکه در حوزه تولید محتوا همه باید حضور داشته باشند و این وظیفه عمومی است، گفت: این وظیفه همه نیست که بجنگنند ولی منطقی است که همه به سواد رسانه ای که همان سپر است مهجز شوند و عده ای هم بروند تولید محتوا کنند. باید مطمئن باشیم کسی که تولید می کند مصرف هم بلد است. کسی که مصرف می کند اگر بلد نباشد چگونه مصرف کند ممکن است شبه ای در ذهنش برود که عقیده اش، اخلاقش و انگیزه هایش ترور شود.
وی افزود: به نظر من خیلی زودتر از اینکه به سراغ نهضت تولید محتوا برویم باید به سراغ نهضت مصرف درست برویم. باید آموزش بدهیم که درست و به اندازه مصرف کنیم و پس از آن برخی استعداد دارند که تولید محتوا کنند و باید به آنها آموزش داده شود.
در ادامه محمدی روزنامه‌نگار و فعال فضای مجازی با بیان اینکه وقتی می خواهیم برای مخاطب تولید محتوا کنیم لازمه اش شناخت مخاطب است، افزود: تا زمانی که به مخاطب ایمان نیاوریم و بخشی از مطالباتش را حل نکنیم، مطالبات حل نشده به فضای مجازی سرازیر می شود و تبدیل به فحش و سیاه نمایی می شود و اینجاست که هر کسی که بیشتر تندروی کند جذابتر می شود.
این فعال فضای مجازی ادامه داد: زمان تولید انبوه و دستوری تمام شده است. اینکه فکر کنیم عده خاصی هستند که می توانند تولید محتوا کنند می شود سرانجام پیام رسان های داخلی که با تمام حمایت های انجام شده در خوشبینانه ترین حالت فقط ۲۰ میلیون مخاطب دارند.
وی افزود: باید تفاوت سلیقه مخاطبان به رسمیت شناخته شود در حال حاضر ما در کشور نهادی نداریم که مخاطب را بشناسد و دغدغه آن را داشته باشد که متناسب با این شناخت برنامه بسازد.
بشیر حسینی: باید ذائقه مخاطب خود را به رسمت بشناسیم
حسینی استاد دانشگاه و رییس باشگاه سواد رسانه‌ای در پاسخ به سوال شناخت ذائقه مخاطب گفت: مخاطب امروز به تولیدات زیادی دسترسی دارد و اگر تولیدی مطابق ذائقه اش نباشد آن را مصرف نمی کند. ولی ما برای تولید محتوا و سواد رسانه ای زمان، بودجه و انرژی زیادی را می گذاریم و هیچ توجهی به رد پای دیجیتال یا ذائقه مخاطب نداریم چون قواعد ساده بازی را رعایت نمی کنیم.
وی با اشاره به قاعده ۴S برای تولید محتوا افزود: محتوای تولیدی باید اصل اختصار و ایجاز در آن رعایت شود. چون مخاطب امروز وقت دارد ولی حوصله ندارد. جذاب باشد؛ زیرا مخاطب امروز به شدت تنوع طلب است. سریع و زود بدست بیاید، مخاطب امروز سریع می خواهد به اصل مطلب برسد و راحت باشد زیرا مخاطب می خواهد همه چیز راحت در دسترسش قرار بگیرد.
حسینی با تاکید بر به اینکه امروز تولید و مصرف دو روی یک سکه است و بسیاری از مصرف ما در تولید است، اظهار کرد: مخاطب ما انسان مجبوری نیست. حتی وقتی در پای تلویزیون است، گوشی را هم در دسترس دارد و میان رسانه ای عمل می کند و چند فضایی تصمیم می گیرد.
رییس باشگاه سواد رسانه‌ای با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری در سال ۸۴ و ۸۰ توصیه هایی در مورد فضای مجازی و اینترنت بیان داشته اند، گفت: با آن توصیه ها می توان فهمید که ایشان تهدیدات فضای مجازی را درک می کنند و مواضع ایشان شجاعانه و هوشمندانه است و به بهانه تربیت در موضع ترس قرار نمی گیرند.
وی ادامه داد: مساله اصلی این است وقتی شجاعانه وارد مسائل می شویم خیلی از تهدیدات و محدودیت ها به ضد خودش تبدیل می شود و نباید پشت الفاظ مقدسی مثل تربیت و حجت شرعی از این ابزارها غافل شویم .
حسینی با اشاره به مواضع مقام معظم رهبری در سال ۹۷ گفت: مواضع ایشان در سال ۹۷ مشخص است که فرمودند باید با همین ابزار جوانان در دهان اسکتبار بزنند که این همان نهضت سواد رسانه ای است که بخشی از آن نهضت تولید محتوا است و تولید، مصرف، انتشار و مراتب رشد در آن دیده می شود.
رییس باشگاه سواد رسانه‌ای با اعلام ما اینکه وقتی در موضع ضعف قرار می گیریم خود به خود فضا را می بندیم، خاطر نشان کرد: حاکمیت باید بستر رشد را فراهم کند، سواد رسانه ای ایجاد کند و بعد باید ایمن سازی را جدی بگیرد و طبقه بندی برای این فضا داشته باشد و پس از آن تولید محتوا با خود مردم است.
غفاری: در تولید محتوا باید از شهوات به سمت عقلانیت برویم
غفاری عضو هیات علمی المپیاد دانش آموزی سواد رسانه‌ای با اشاره اینکه در دنیای امروز رسانه ها بر مبنای سرگرمی و جذابیت ساخته شده اند و باطن آنها به سمت غفلت رفتن است، گفت: در بحث تولید محتوا ما الگوهای غربی را کپی کرده ایم و می گوییم چرا اثر گذار نیست؟ چون این الگو برای هدف دیگری توسعه یافته است و کلید واژه هم همین است که مخاطب را از شهوات به سمت عقلانیت حرکت دهیم.
محمدی: برای تولید محتوا باید به تفاوت ها احترام بگذاریم
احسان محمدی در پاسخ به این سوال که عصر حاضر عصر سرگرمی سازی است یا ارائه دید روشن تصریح کرد: برای تولید محتوا باید تفاوت افکار را به رسمیت بشناسیم در غیر اینصورت موفق نمی شویم . در فضای مجازی سواد رسانه ای حکم گواهینامه است که باید آن را داشته باشیم که به راحتی به جامعه ضربه نزنیم.
منبع: مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناروی اطلاعات
