نیما افشارنادری: ابولا به جان ما افتاده؟ شایعات می‌گویند بله، ولی مقامات می‌گویند شیطنت رسانه‌ایست. افکار عمومی اما چه به شایعه چه به تکذیب آن واکنش نشان می‌دهد.
ابولا در جامعه انگلیسی‌زبان وب، از مارس ۲۰۱۴ خبرساز شده و در اکتبر ۲۰۱۴ به اوج خود رسیده است. اما در جامعه فارسی‌زبان، شش ماه است کنجکاوی نسبت به آن شروع شده و در سه ماه پیش به اوج حساسیت افکار عمومی آنلاین رسیده بوده است. در یک ماه گذشته بعد از یک فرود مستقیم، دوباره نسبت به آن حساسیت‌ها افزایش یافته است و نمودار دوباره رو به بالا می‌رود.
ما ایرانی‌ها، با جستجوی واژه «بیماری ابولا» بیشتر از دیگر کلمات مانوس بوده‌ایم، ۹۰ درصد جستجوکننده‌های گوگل، ابولا را با کلمه «ویروس» می‌شناسند و نیمی از افراد به دنبال «ابولا در ایران» بوده‌اند. نیمی از این افراد متاخر هم به دنبال علائم آن بوده‌اند.
دغدغه ابولا در ایران تهرانی نیست. تهرانی‌ها هفتمین شهری هستند که نسبت به این بیماری کنجکاوند، انگار که برخلاف شایعات مطرح و تکذیب شده، قرار نباشد ابولا به تهران برسد.
تبریز در میان جستجوگران ابولا در صدر قرار دارد و ارومیه،مشهد، اصفهان و کرج شهرهای بالاتر از تهران هستند.
علت بالا بودن آمار تبریز بنا به آمار اینترنتی، احتمال وجود ویروس در تبریز بوده است که منجر به رشد فوق‌العاده بالای جستجوی عبارت «ابولا در تبریز» شده است و چه بسا تا هفته‌ای دیگر، این کلمه هم در میان جستجوهای اصلی قرار بگیرد.
در شبکه‌های اجتماعی اما بحث دیگری‌ست، خبرگزاری آنا که منتشرکننده شایعه مراجعه بیمار مشکوک به ابولا در بیمارستان شهدای تجریش بوده است، به واسطه انتشار خبر آن توسط صدا محقق، روزنامه‌نگار در صدر قرار دارد. رده دوم،سوم و چهارم،مربوط به بازنشر این خبر توسط سایت یک رادیوی فارسی‌زبان خارج از ایران است که توسط دسترسی رسمی آن در توییتر منتشر شده و عمو یزدان، که فقط پرسیده: «این خبر بیمار مشکوک به ابولا تو بیمارستان تهران راسته؟ اگه راسته بیا بریم بدزدیمش بندازیمش تو آب آشامیدنی تهرانیا تا دیگه به ما نگن شهرستانی» در توییتر در رتبه پنجم توجه قرار دارد که شاید اشاره‌آی باشد به عدم توجه به هوای اهواز از سوی رسانه‌های تهرانی.
در میان سایت‌ها، جز خبرگزاری آنا، ایرنا نیز پیشتاز بوده است.
ابولا در میان وب فارسی، موضوعی به شدت مردانه‌ست. ۹۷ درصد افرادی که به این موضوع واکنش نشان داده‌اند، چیزی منتشر کرده‌اند یا به جستجوی آن پرداخته‌اند مردان بوده‌اند و تنها ۳ درصد از آنان از میان زنان کاربر بوده‌اند.
۷ درصد افراد از روی آیفون‌هایشان به پیگیری بیماری ابولا پرداخته، ۲۱ درصد از سیستم عامل اندروید استفاده کرده و ۲۸ درصد افراد هم از روی کامپیوترهایشان این کلمه را مرور کرده‌اند.
این موضوع هم مانند متوسط رونق کلمات که در شبکه‌ّای اجتماعی متداول است، حدود ۳۰۰ کاربر را به عنوان تولیدکننده محتوا درباره ابولا می‌شناسد که حدود ۵۰۰ بار به این موضوع پرداخته‌اند تا ۱ میلیون و صد و هفتاد و پنج هزار نفر را بتوانند مخاطب قرار دهند.
۷۲ درصد از افرادی که مطالب را منتشر کرده‌اند خودشان تولیدکننده جملات بوده‌اند، ۲۴ درصد توییت‌ها و پست‌های دیگران را بازنشر کرده‌اند و حدود تنها ۴ درصد افراد درباره آن با هم مشغول گفتگو شده‌اند.
در حاشیه بیماری ابولا اما اتفاق دیگری در جریان است. بیمارستان شهدای تجریش، که شایعه حول محور آن می‌چرخد توانسته از فرصت استفاده کند و در جایگاهی قرار گیرد که تا به حال نبوده است. ایرانی‌ها اگر ابولا را ترند نکردند و چه «شیطنت‌ها» جواب داده باشد چه «تکذیبیه‌ها»، این «بیمارستان شهدای تجریش» است که خبرساز شده است.
