خدمات متقابلی که نخبگان و سربازی می‌توانند به‌یکدیگر ارائه کنند
کارآفرینی فرآیندی است که نقش حیاتی در تداوم رشد و توسعه ملی و حتی اقتصاد جهانی ایفا می‌کند. لذا ایجاد بستر و فضای مناسب و حمایت های منطقی اعم از مادی، معنوی، فرهنگی، تحقیقاتی و علمی از کارآفرینی و کارآفرینان بیش از پیش در کشور ما احساس میگردد. اقتصاددانان افراد کارآفرین را موتور رشد و توسعه اقتصادی جامعه می‌دانند و اندیشمندان مدیریت آن را از مهمترین عوامل تحول و نوآوری‌های سازمانی در عصر حاضر به شمار می‌آورند.
لذا هر محیطی که افرادش برخوردار از تفکر و هنر کارآفرینی باشند، اقتصادی پویا و متنوع خواهد داشت. در بسیاری از مطالعات انجام شده، وجود رابطه مثبت بین رشد و کارآفرینی نشان داده شده است و رابطه بین کارآفرینی و رشد اقتصادی در اقتصاد ایران هم در سالهای اخیر به‌شدت موردتوجه هم مسئولان و هم کارشناسان اقتصادی قرار گرفته است چرا که با توسعه فناوری اطلاعات در ایران، فضای بسیار مناسبی برای کارآفرینی در بستر اینترنت به وجود آمد و آرام آرام استارتاپ‌های مختلفی در ایران شکل گرفت که درحال حاضر بسیاری از این شرکت‌های کوچک به شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات تبدیل شده‌اند.
پیشرفت کارآفرینی و موفقیت‌های شرکت‌های ایرانی سبب شد تا کشور ما در سال ۲۰۱۴ بیشترین نرخ رشد کارآفرینی در جهان را دارا باشد. به گفته دبیر کانون کارآفرینی ایران «امروزه اقتصاد مبتنی بر اینترنت، از اقتصاد کشور اسپانیا بزرگ‌تر است و ایران به دلیل وجود نیروهای بااستعداد و باهوش موقعیت بسیار مناسبی برای توسعه اقتصادی از این طریق دارد.» حمیدرضا احمدی در گفت‌وگو با ابتکار می‌گوید: «نیاز بازار کار در داخل کشور به تخصص‌های فناوری اطلاعات نیز روز به روز بیشتر می‌شود. نکته حائز اهمیت اینکه ۶۷درصد موقعیت‌های شغلی در عرصه فناوری اطلاعات خارج از محیط استارتاپ‌ها شکل می‌گیرد که این ناشی از نیاز مشاغل گوناگون به استفاده از تکنولوژی و ابزارهای مبتنی بر این فن‌آوری است.»
اکنون با وجود اهتمام دولت و سیاست‌گذاری کلان کشور در عرصه رشد اقتصادی و توسعه کارآفرینی، متاسفانه برخی قوانین تاثیر معکوس در این مسیر دارد. قانون خدمت وظیفه عمومی در سال ۱۲۹۴ برمبنای اهمیت پیاده نظام در قدرت نظامی، وضع شد و اکنون پس از یک قرن با همچنان با کمترین تغییرات باقی مانده است. شیوه کنونی اجرای سربازی به دلیل تاثیر زیاد در نیروی انسانی کشور با مسیر توسعه کارآفرینی در تضاد است، چرا که فرایند کارآفرینی با ایده شروع می‌شود اما مهم‌تر از آن به یک تیم خوب وابسته است. به گفته دبیر کانون کارآفرینی ایران در یک نظرسنجی از میان ۵۰۰ کارآفرین ایرانی، مشخص شده مهمترین جالش کارآفرینی در ایران، مشکلی به نام تامین نیروی انسانی است. کارآفرینان در مرحله انتخاب شریک تجاری و یا تشکیل تیم اجرایی با محدویت‌های فراوانی مواجه هستند اما وجود بازه دو سالهای به نام سربازی، فرایند انتخاب و همکاری را بیش از بیش مشکل می‌سازد و در صورت شروع همکاری محدویت‌های حاصل از این قانون بر فرایند کارآفرینی سایه می‌افکند.
از سوی دیگر مقطع سنی ۱۸-۲۸ سال بهترین زمان برای شروع ایجاد کسب و کار است، چرا که ممکن است اولین تجربه با شکست مواجه شود و شکست یکی از تجربیات گران بها در عرصه کارآفرینی است. از همین‌رو، لازم است تا کارآفرین در سن پایین با شکست مواجه شود و این تجربه مقدمه‌ای برای شروع دوباره و موفقیت وی باشد.
اما متاسفانه جوانانی که پس از گذراندن تحصیلات دانشگاهی به دو سال سربازی اعزام می‌شوند، عملا فرصت لازم برای تجربه شکست در کارآفرینی را از دست می‌دهند و ممکن است همزمان با بالا رفتن سن، از چالش‌های کارآفرینی و ایجاد ارزش برای جامعه دوری کنند.
این همه درحالیست که سربازی می‌تواند با همین زمان و تنها با تغییرات کوچک به یک فرصت بزرگ برای کارآفرینی و قدمی مهم برای توسعه کشور تبدیل شود. همچنان که گفته شد، یافتن شریک مناسب و تیم اجرایی، یکی از مهمترین چالش‌های کارآفرینی در کشور است، خدمت سربازی فرصتی را فراهم می‌آورد تا افراد مختلف از اقصی نقاط کشور در یک محل جمع شوند و با یکدیگر تجربه مشترکی داشته باشند. اکنون در صورتی که اعزام سربازان مهارت‌محور باشد.
تشکیل این جمع فرصت بسیار مناسبی برای انتخاب شریک تجاری و همکار برای ایجاد کسب و کار فراهم خواهد کرد. به گفته احمدی «هر کسی که به سربازی اعزام شده است، خاطره خوبی از همراهی و همکاری با دوستان خود در محیط خدمت دارد، لذا سربازی فرصت بسیار مناسبی برای شبکه‌سازی بین افراد است، در صورتی که سربازان بر مبنای شناسایی و سنجش مهارت اعزام شوند، مقدمه برای ایجاد کسب و کار فراهم شده و پتانسیل بالایی برای استفاده هرچه بهتر نیروهای مسلح از تخصص سربازان ایجاد می‌شود.» به اعتقاد دبیر کانون کارآفرینی ایران در صورت دسته‌بندی سربازن بر اساس مهارت، می‌توان یک بانک اطلاعاتی از مهارت‌های سربازان در دسترس داشت و با برنامه‌ریزی حول یک مهارت، نیروهای تخصصی بسیاری تربیت کرد.
دوره سربازی می‌تواند فرصتی مناسب برای افزایش مهارت و آموزش به سربازان باشد. مهارت‌هایی که با نیاز کشور همخوانی داشته باشد و بتواند نقش سازنده‌ای در توسعه اقتصادی ایفا کند. این همه درحالیست که سربازی می‌تواند با همین زمان و تنها با تغییرات کوچک به یک فرصت بزرگ برای توسعه کشور تبدیل شود و مشکل کارآفرینان را تاحدودی تسهیل کند. به‌طوری که با تایید نهادهای معتبر کارآفرینی و دانشگاهی، از فعالیت کارآفرینانه یک سرباز، این شخص اجازه یابد تا در موقعیت نزدیک به محل کار خود به خدمت سربازی اعزام شده و حتی در ساعتی از روز به اینترنت دسترسی داشته باشد.
بعلاوه در صورتی که تقسیم سربازان بر مبنای مهارت و تخصص صورت گیرد، افراد مختلف با مهارت مشابه با یکدیگر آشنا شده و همین امر سبب همکاری آتی آن‌ها در فضای کسب‌و‌کار خواهد شد، در واقع سربازی مهارت‌محور مقدمه‌ای برای یافتن شریک تجاری و تیم کارآفرین خواهد بود و موقعیتی مناسب برای استفاده مفید نیروهای مسلح از مهارت سربازان فراهم می‌آورد.
نویسنده : مرتضی علم الهدی
روزنامه ابتکار
