وبنا – بنا بر مصوبه‌ی نمایندگان ویژه‌ی رییس جمهوری در راستای اجرایی شدن تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۸۶، همه دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی موظف شدند که خدمات خود را در فضای الکترونیکی به متقاضیان ارایه دهند. براین اساس مقرر شد وزارت ICT پورتال ملی کشور را حداکثر تا پایان شهریورماه سال ۸۶ راه‌اندازی کند و سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی نیز خدمات خود را از این طریق در اختیار عموم قرار دهند. این پورتال در موعد مقرر با نشانی iran.ir راه‌اندازی شد و حال باید ارزیابی کرد که اهداف پیش‌بینی شده را در چه سطحی محقق کرده است.
به گزارش (ایسنا)، بنا بر نظر کارشناسان امر، هدف از ایجاد پرتال ملی یک کشور، متمرکز ساختن سرویس‌های دولتی و حتی غیردولتی مورد نیاز مردم به منظور تسهیل در ارایه خدمات به آن‌ها و کاهش حجم سفرهای درون‌شهری و بین‌شهری است. با چنین نگاهی است که راه‌اندازی پرتال ملی انجام شد.
ظاهر این سایت به عقیده‌ی برخی مراجعه‌کنندگان در مراجعه اول کمی شلوغ و تعدادی از آیکون‌ها و لینک‌ها اضافه به نظر می‌رسند؛ تحلیلگران تاکید دارند که باید توجه کرد هر نوع بی‌نظمی در ساختار و ظاهر پورتال ملی که موجب سردرگمی کاربران شود، آن‌ها را از دسترسی به خدمات مناسب مأیوس می‌کند و این امر در نهایت به خودداری آن‌ها از مراجعه مجدد به پرتال منجر خواهد شد.
یکی از مسائل و مشکلات ایجاد یک پرتال واقعی و آرمانی در ایران سرعت پایین اینترنت است که دسترسی را به اطلاعات و خدمات بسیار زمان بر می‌کند و بنابراین زمانی که شخصی درمی یابد برای به دست آوردن اطلاعات مورد نظر یا حتی انجام کارهایش، به صورت تلفنی، سریع‌تر به نتیجه می‌رسد، ترجیحا از پرتال استفاده نمی‌کند. پس وجود یک سیستم پرسرعت ازملزومات یک پرتال ملی است.
آمارها نشان می‌دهد که کشوری توسعه‌یافته مانند کانادا اکنون ۱۳۰ مورد خدمت را به صورت آنلاین ارایه می‌دهد؛ در حالی که وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات اعلام کرده است، این درگاه ۱۵۰ مورد خدمت الکترونیک آنلاین را ارایه داده است.
اواخر سال گذشته درگاه خدمات الکترونیکی ایران ارایه هم‌زمان چهار خدمت الکترونیکی برخط (online) خود را آغاز کرد؛ خدمات مذکور شامل ارایه اطلاعات بانکها و مدارس موجود در محدوده پستی با ارایه شماره تلفن و یا پنج رقم ابتدایی کد پستی، ارائه کد پستی با استفاده از شماره تلفن و ارائه آخرین اطلاعات و تغییرات شاخص های اصلی بازار بورس اوراق بهادار است.
اما طبق آنچه در بخش مربوطه در این سایت آورده شده، خدماتی که با همکاری اداره کل جغرافیایی و کدگذاری پستی کشور ارائه شده و اطلاعات آن قسمتی از اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی شرکت پست جمهوری اسلامی می باشند، در قالب یک طرح آزمایشی ارائه شده‌اند و کامل و جامع نیستند. در طول مدت طرح آزمایشی، وزارت ICT درگاه خدمات الکترونیکی ایران و شرکت پست، در خصوص صحت و سلامت و کیفیت اطلاعات ارائه شده مسئولیتی ندارند.
در خدمت ارایه اطلاعات بانکها و مدارس موجود در محدوده پستی با دریافت ۵ رقم اول کد پستی یا یک شماره تلفن کامل در منطقه مذکور، فهرست بانکها و یا مدارس موجود درآن منطقه پستی ارائه خواهد شد.
هدف از ارائه این سرویس، آشنایی و اطلاع مردم از نزدیک ترین مدارس و بانکهای موجود در منطقه پستی محل سکونت یا کار و کاهش رفت و آمد های غیر ضروری است.
از دیگر خدمات الکترونیکی درگاه ملی ایران می توان به ارایه کد پستی از طریق دریافت شماره تلفن متقاضیان اشاره کرد. با استفاده از خدمات مذکور می توان با ارایه شماره تلفن کامل محل کار یا منزل به کد پستی ده رقمی محل مورد نظر دسترسی پیدا کرد.
چهارمین خدمت بر خط ارایه شده شامل دستیابی به آخرین شاخص های اصلی بازار بورس اوراق بهادار است. این اقدام که در راستای ارایه اطلاعات لحظه ای بورس به متقاضیان صورت می گیرد، زمانی قابل استفاده است که بازار بورس تهران نیز به فعالیت مشغول باشد.
کاربران می توانند جهت دسترسی به خدمات مذکور به آدرس اینترنتی http://eservice.iran.ir مراجعه کنند و به صورت برخط، اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت نمایند.
ارایه‌ی پست الکترونیک به مدیران دولتی از جمله ویژگی‌های مهم این پورتال اعلام شده است. بر اساس بخشنامه‌ی معاون اول رییس جمهور، درگاه (پورتال) خدمات الکترونیکی ایران به مدیران دستگاه‌های دولتی و افراد واجد شرایط که با خارج از سازمان خود مکاتبه دارند، خدمت پست الکترونیکی (Email) ارایه می‌کند.
به گفته‌ی مدیرکل دفتر امور اجرایی فن‌آوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات، امنیت اطلاعات دولتی و سامانه‌ای در خور مدیران دولتی و دولت الکترونیکی کشور از جمله فواید پست الکترونیک ایران است که تاکنون وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات تلاش خود را در این زمینه انجام داده است.
علی‌اصغر انصاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به اینکه سرویس پست الکترونیکی ایران از تاریخ ۲۸ مهرماه سال ۱۳۸۶ به مدیران دولتی و افراد واجد شرایط ارایه می‌شود، اظهار کرد: تا پایان اسفندماه ۱۳۸۶، در حدود ۴۵۰۰ کاربر در این سامانه تعریف شده‌اند.
وی افزود: وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات با هدف ارایه کلیه خدمات ممکن از سوی سازمان‌ها، ارگان‌ها، شرکت‌ها، موسسات و… به‌صورت الکترونیکی از طریق یک درگاه واحد به کاربران، متصدی راه‌اندازی درگاه (پورتال) واحد دولت الکترونیکی شد.
او همچنین خاطرنشان کرد: راه‌اندازی و نگهداری و پشتیبانی پست الکترونیکی در قالب کلان و کشوری به لحاظ فنی و امنیتی کار ساده‌ای نبوده و نیست که با نیروی متخصصان فن‌آوری اطلاعات داخلی، این امر تاکنون میسر شده است.
در هر حال اجرای چنین پروژه‌ای هم مانند دیگر پروژه‌ها با انتقادهایی مواجه شد که برخی از موارد از جمله انطباق ساعت این پورتال با ساعت رسمی کشور – که دست‌کم در زمینه اعلام اوقات شرعی بسیار تعیین‌کننده بود – پس از تغییر ساعات با انتقال به مسوولان مربوطه هم‌اکنون رفع شده و برخی دیگر نیازمند توجه است. ضمن آنکه در بخش پاسخ به پرسش‌های شرعی آن نیز فقدان دیدگاه‌ها و استفتاهای مربوط به گروهی از مراجع عظام تقلید به‌چشم می‌خورد.
انصاری در واکنش به وجود برخی انتقادها درباره این پورتال از جمله این که دیتابیس پرتال فاقد هرگونه سرویس و خدمات الکترونیک مستقیم به مردم و یا ارایه پیوندهایی برای رفع مشکلات اداری و سازمانی است، گفت: لزوماً پرتال iran.ir یک پایگاه اطلاعاتی به منظور ارایه سرویس و خدمات مستقیم به مردم نیست. بلکه ظرفی است جهت یکسان‌سازی و تجمیع قابلیت سازمان‌هایی که امکان ارایه خدمات خود را به صورت الکترونیکی بر اساس بخشنامه‌های موجود دارند و یا در حال ایجاد آن هستند.
او معتقد است: پرتال ایران با بهره‌گیری از یک برنامه و دیتابیس قوی طراحی و راه‌اندازی شده و عرضه خدمات در این درگاه به عوامل متعددی وابسته است.
انصاری با بیان اینکه استانداردسازی سیستم‌ها برای ارائه خدمات الکترونیک از سوی سازمان‌ها انجام شده است، تصریح کرد: طی بخشنامه‌های صادره دستورات فنی و اجرایی لازم جهت همگونی سیستم‌های مختلف سازمان‌ها و چگونگی ارایه خدمات آن‌ها در این پرتال توصیه شده است.
وی درخصوص اینکه آیا در این پرتال سیستم‌ها و فرآیندهای فعال سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها با هم تعامل دارند یا خیر؟ اذعان داشت: تعامل بین دستگاه‌ها مفهوم گسترده و بسیط دیگری دارد که تحقق آن نیازمند ایجاد زیرساخت‌ها و توسعه شبکه خاص خود می‌باشد تا ضمن ایجاد یکپارچه سازی اطلاعات تعامل میان دستگاه‌ها نیز میسر شود.
او با اشاره به وجود قسمتی جهت جست‌وجو در محتوای پرتال که در صفحه نخست آن در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: خدماتی که در این پرتال در دسترس مردم قرار دارد، با توجه به نوع سرویس و چگونگی پاسخگویی آن از طرف سازمان مربوطه متنوع است و نمی‌توان برای ارائه آن بازه زمانی خاص تعریف کرد.
وجود لینک به وزارتخانه‌ها، ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی، امور شرعی، بانکداری الکترونیک، و امور مربوط به مسافری و گردشگری که امکانی برای خرید اینترنتی بلیط فراهم می‌کند، از نکات مثبت این پورتال به‌شمار می‌رود با این حال نقاط ضعفی هم بر آن وارد است که نیازمند توجه مسوولان مربوط است.
در نهایت آنچه مسلم است، این پرتال باید باعث کاهش رفت و آمد و مراجعات مردم به ادارات شود؛ چراکه ابلاغیه ستاد تبصره ۱۳ در مورد راه‌اندازی درگاه خدمات الکترونیکی دولت با هدف کاهش مصرف سوخت صورت گرفته است؛ بنابراین گردانندگان پرتال، باید به‌دنبال راهکارهایی باشند که از طریق آن‌ها بتوانند حداکثر میزان خدمات دولتی را به مردم ارایه دهند.
