گزارش شرکت پژوهش بازار و رسانه امروز (emrc) از تغییر رفتار مصرف‌کنندگان در اثر شیوع کرونا منتشر شد. آنطور که در این گزارش آمده رفتار مصرف‌کنندگان در اثر شیوع کرونا با تغییر همراه بوده است. تغییراتی که برخی از آنها پس از اتمام دوران کرونا همچنان باقی مانده و برخی دیگر به حال قبل باز خواهند گذشت. گرایش به خریدآنلاین، افزایش خانه نشینی و افزایش خریدمحصولات بهداشتی تغییراتی هستند که می‌توان آنها را حاصل دوران کرونا دانست.
براساس این گزارش در زمان شیوع کرونا مدت زمان حضور مصرف‌کنندگان در منازل ۴۵ درصد افزایش داشته است. همچنین آلودگی ناشی از بسته‌بندی‌ها، کاهش قابل توجه درآمد، ناتوانی در پرداخت هزینه وسایل بهداشتی و نیافتن آنها، توقف تولید شرکتها، از دست دادن شغل از جمله نگرانی‌های دیگری‌ست که مصرف کنندگان در زمان کرونا با آن روبرو بودند. چنین نگرانی‌هایی باعث شد، ۶۴ درصد از پاسخگویان عنوان کنند که نگران هستند در این دوران با مشکلات روحی مثل ترس، افسردگی و … روبرو شوند.
پژوهش شرکت پژوهش بازار و رسانه امروز (emrc) نشان داده که به طور متوسط ۱۲ درصد از خریدهای سوپرمارکتی در دوران کرونا بصورت غیرحضوری (۹درصد) و یا تلفنی ( ۳درصد) انجام می‌شود. این میزان خرید توسط حدود ۲۰% از پاسخگویان انجام شده است. ۲۰ درصدی که نیمی از آنها عنوان کردند: بحران باعث افزایش خرید و یا تغییر رفتار خرید آنها شده اشت. نیمی از این افراد علت آن را مصون ماندن از ویروس کرونا می‌دانند. اما اگر ویروس از بین برود روش خرید آنلاین را تغییر داده و دوباره خرید حضوری را از سر خواهند گرفت. اما نیمه دیگر خریداران آنلاین، مزیتهای خرید آنلاین مانند صرفه جویی در وقت، گستردگی انتخاب و راحتی در خرید را علت تغییر انتخاب خود می‌دانند و عنوان می‌کنند که در دوران پساکرونا نیز همچنان به خرید آنلاین ادامه خواهند داد.
به گزارش وبنا، متن کامل این گزارش به شرح زیر است؛
کرونا، دومینوی تغییر رفتار مصرف کنندگان و استراتژی کسب وکارها
در زمان کرونا مدت زمانی که مصرف‌کنندگان در خانه سپری می‌کنند، ۴۵ درصد افزایش داشته است. این تغییر رفتاری یکی از مواردی‌ست که می‌توان این روزها به آنها اشاره کرد. تغییراتی که برخی از آنها پس از اتمام دوران کرونا همچنان باقی مانده و برخی دیگر به حال قبل باز خواهند گذشت. گرایش به خریدآنلاین، افزایش خانه نشینی، افزایش خریدمحصولات بهداشتی و… تغییراتی هستند که می‌توان آنها را حاصل دوران کرونا دانست. شرکت پژوهش بازار و رسانه امروز (emrc) در پژوهشی به بررسی تغییرات رفتاری مصرف کنندگان در دوران کرونا و پیامدهای آنها در پساکرونا پرداخته است. در این پژوهش متغیرهایی مانند نگرانی‌ها، تاثیرات بحران، راهکارهای ایمنی افراد و تغییرات رفتار مصرف و خرید محصولات مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه اطلاعات جامعی از این پژوهش را می‌خوانید.
افزایش زمان سپری شده در خانه
پس از شیوع ویروس کرونا کمپین‌های مختلفی جهت ترغیب مخاطبان به خانه نشینی اکران شد. کمپین‌هایی که توسط ارگان‌های دولتی و فعالان بخش خصوصی و کسب وکارها طراحی و اجرا شدند. در تمامی این کمپین‌ها هشتگ در خانه بمانیم بطور مرتب تکرار می‌شد. پیرو چنین اقداماتی شاهد افزایش زمان سپری شده در خانه توسط مصرف کنندگان بودیم. این افزایش تا ۴۵ درصد در زمان کرونا ارتقاء یافته است. خانه نشینی بزرگترین تاثیری بود که ویروس کرونا بر مصرف کنندگان ایرانی داشت. چنین تاثیری باعث شد که افراد زمان بیشتری را با خانواده و یا به تماشای تلویزیون و حضور در شبکه‌های اجتماعی سپری کنند. نتایج پژوهش نشان داد: از هر ۱۰ پاسخگو در طی دوره بحران، ۸ نفر زمان بیشتری را در کنار سایر اعضا خانواده و ۷ نفر زمان بیشتری را به تماشای تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی اختصاص داده‌اند. در مجموع نتایج نشان داد، کرونا بر زندگی اکثر افراد به شکل‌های مختلف تاثیر گذاشته است. دورکاری، گرایش به استفاده از کلاس‌های آنلاین، سپری کردن زمان بیشتر در فروشگاه‌های مد و لباس آنلاین و… از جمله تاثیرات دیگری است که می‌توان به آنها اشاره کرد.
بیکاری، مشکلات اقتصادی، ترس و نگرانی از بیماری
کرونا تاثیرات مخرب دیگری نیز بر زندگی مصرف کنندگان داشت. بیکاری و مشکلات اقتصادی تاثیر دیگری بود که مصرف کنندگان به خوبی آن را حس کردند. تاثیر عمیقی که از هر چهار پاسخگو یک نفر آن را کاملا حس کرده است. البته برخی از متخصصان معتقدند که بحران اقتصادی بیش از بحران کرونا بر زندگی مصرف کنندگان ایرانی تاثیر گذاشته و این تاثیر همچنان با آنها خواهد بود.
ترس از بیماری و نگرانی ناشی از آن یکی دیگر از تاثیرات عمیق کرونا بر زندگی مصرف کنندگان است. از هر ۱۰ نفر ۹ پاسخگو نگران درگیر شدن با بیماری کویید ۱۹ هستند. البته پاسخگویان فقط نگران خود نبوده و ترس آنها شامل ابتلای خانواده‌شان نیز بوده است.
آلودگی ناشی از بسته‌بندی‌ها، کاهش قابل توجه درآمد، ناتوانی در پرداخت هزینه وسایل بهداشتی و نیافتن آنها، توقف تولید شرکتها، از دست دادن شغل از جمله نگرانی‌های دیگری‌ست که مصرف کنندگان در زمان کرونا با آن روبرو بودند. چنین نگرانی‌هایی باعث شد، ۶۴ درصد از پاسخگویان عنوان کنند که نگران هستند در این دوران با مشکلات روحی مثل ترس، افسردگی و … روبرو شوند.
ایمن ماندن در زمان کرونا
یکی دیگر از تاثیرات کرونا افزایش اجرای راهکاری ایمنی در زندگی افراد است. روش‌های ایمن ماندن از کرونا سئوالی‌ست که پزشکان و متخصصان نیز پاسخی برای آن ندارند. تمامی آنها بر شستشوی مداوم دستها و ضدعفونی کردن تاکید دارند. تاکیدی که بر مصرف کنندگان نیز تاثیر گذاشته و باعث شده ۹۴ درصد آنها در پاسخ به سئوال ” شما یا خانواده‌تان کدام یک از اقدامات را برای ایمن ماندن از همه گیری کرونا انجام داده‌اید؟” بگویید: بیشتر از قبل شستشوی دستها را انجام می‌دهیم. شستن بسته محصولات پس از خریدحضوری و آنلاین، تغییر نحوه برقراری ارتباط با دوستان و فامیل بصورت تلفنی، تقویت ایمنی بدن و… از جمله تاثیرات دیگری‌ست که از هر ۱۰ پاسخگو ۹ نفر به آنها اشاره کرده‌اند.
کرونا بر الگوی مصرف مصرف کنندگان نیز تاثیر گذاشته است. اخبار پیرامون این بحران باعث شده که برای ایمنی بیشتر از هر ۱۰ نفر پاسخگو ۸ نفر الگوی مصرف خود را در برخی محصولات تغییر دهند. در این میان ۷ نفر نیز محل و شیوه خرید محصولات خود را تغییر داده اند.
لازم به ذکر است، علیرغم اینکه در حال حاضر تمامی پاسخگویان اقداماتی را برای ایمنی بیشتر در حال اجرا دارند اما ۲ نفر از هر ۱۰ نفر بیان کرده‌اند که برنامه‌ای برای ادامه دادن اقدامات فعلی در آینده ندارند.
رفتار مصرف کنندگان در زمان کرونا
شرایط پیش آمده در جامعه باعث شده که محصولات بهداشت خانگی و فردی با افزایش فروش روبرو شوند. پژوهش نشان داد از هر ۱۰ نفر ۶ نفر سهم خرید محصولات بهداشت خانگی و ۳ نفر سهم خرید محصولات بهداشت فردی را در سبد کالایی خود افزایش داده‌اند. تغییرات این دسته محصولی فقط به مواردی که گفته شد بسنده نکرده و مصرف کنندگان حین خرید به سراغ بسته‌بندی‌های بزرگتر و حجم خرید بیشتر نیز رفته‌اند. اضافه شدن محصولات مرتبط با ایمنی مانند مواد ضد عفونی کننده، دستکش، ماسک و الکل به سبد خرید ۷۰% از خانوارها باعث افزایش مراجعه به داروخانه‌ها نیز شده است و داروخانه‌ها در بین کانال‌ها خرید بیشترین میزان افزایش مراجعه حضوری را در دوران کرونا به خود دیده‌اند.
البته بحران بر دسته محصولات دیگری نیز تاثیر گذاشته است. برای مثال: دسته محصولی تنقلات در دوران کرونا با بیشترین میزان کاهش یا توقف مصرف و سیگار با بیشترین میزان کاهش حجم خرید مواجه شده است. لازم به ذکر است: دسته محصولات نوشیدنی و موادغذایی در این دوران با کمترین تغییرات روبرو بوده‌اند.
مراجعه حضوری به فروشگاه‌های محلی، زنجیره‌ای و تخفیفی نیز کاهش یافته است. داده‌ها نشان می‌دهد، از هر ۱۰ نفر ۳ نفر میزان خرید خود را از فروشگاه‌های محلی کاهش داده و ۴ نفر میزان خرید خود را از فروشگاه‌های زنجیره‌ای وتخفیفی کاهش داده یا متوقف کرده است. البته در کشورمان همچنان افراد تمایل به خرید حضوری از فروشگاه‌ها داشته و شرایط نیز باعث نشده که آنها کاملا روش خرید خود را تغییر دهند.
گسترش روش های خرید غیر حضوری
یکی دیگر از سئوالاتی که در پژوهش مصرف کنندگان به آن پاسخ داده‌اند، درباره تغییرات روش‌های خرید در دوران کرونا بوده است. اطلاعات بدست آمده نشان داد: به طور متوسط ۱۲ درصد از خریدهای سوپرمارکتی در دوران کرونا بصورت غیرحضوری (۹درصد) و یا تلفنی ( ۳درصد) انجام می‌شود. این میزان خرید توسط حدود ۲۰% از پاسخگویان انجام شده است. ۲۰ درصدی که نیمی از آنها عنوان کردند: بحران باعث افزایش خرید و یا تغییر رفتار خرید آنها شده اشت. نیمی از این افراد علت آن را مصون ماندن از ویروس کرونا می‌دانند. اما اگر ویروس از بین برود روش خرید آنلاین را تغییر داده و دوباره خرید حضوری را از سر خواهند گرفت.
اما نیمه دیگر خریداران آنلاین، مزیتهای خرید آنلاین مانند صرفه جویی در وقت، گستردگی انتخاب و راحتی در خرید را علت تغییر انتخاب خود می‌دانند و عنوان می‌کنند که در دوران پساکرونا نیز همچنان به خرید آنلاین ادامه خواهند داد.
ادعاهای ایمن‌سازی شرکتها در دوران کرونا
بازار تبلیغات و ادعاهای مطرح شده توسط شرکتها و برندها در دوران کرونا داغ داغ شد. برندهایی که ادعا کردند برای ایمن نگه داشتن مصرف کنندگان اقداماتی را انجام داده‌اند. چنین روش‌های برای جذب مخاطبان و سهم بازار بیشتر انجام شده است. اما داده‌های پژوهش نشان می‌دهد که چنین اقداماتی نتیجه بخش نبوده و در تمامی گروه های محصولی از ۱۰ نفر حداکثر ۲ نفر این ادعاهای برندها را شنیده‌اند. البته تغییر برند یا تمایل به آن تحت تاثیر این ادعاها در گروه‌های محصولی مختلف، متفاوت و حداکثر ۳% از مصرف کنندگان نسبت به ادعاهای مطرح شده واکنش نشان داده‌اند.
در مجموع؛ مصرف کنندگان از برندها به جای ادعا انتظارات دیگری دارند. از هر ۱۰ نفر ۴ نفر از پاسخگویان انتظار کاهش یا ثبات قیمتی را از برندهای فعال در بازار دارند. همچنین رعایت پروتکل‌های بهداشتی و افزایش کیفیت محصولات از جمله انتظارات دیگر مصرف کنندگان است.
گزارش فوق بخشی از نتایج پژوهش انجام شده در خصوص «تاثیرات بحران همه گیری کرونا در جامعه» در کلان شهرهای کشور است. این پژوهش در فروردین و اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ و به صورت مصاحبه تلفنی با حدود ۱۰۰۰ نفر انجام شده است.
