فناوری ۵G با کاربردهای خود تحول چشمگیری در زندگی انسان امروزی ایجاد می‌کند و ایران به‌عنوان کشوری که از سال‌های گذشته خود را در مسیر این فناوری قرار داده است باید گام‌های سریع‌تری برای بهره‌گیری از کاربردهای آن بردارد.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بعدازاینکه در سال‌های گذشته با ورود نسل سوم و چهارم تلفن همراه در دنیا مواجه بودیم، چند سالی است که صحبت از ۵G یا همان نسل پنجم تلفن همراه مطرح می‌شود.
با توجه به کارکردها و کاربردهای شبکه ۵G در ابعاد مختلف زندگی و بر اساس اعلام کارشناسان این حوزه، قرار است ۵G مشکلاتی مانند سرعت کم، تأخیر که در شبکه‌های نسل‌های قبل وجود داشت را به حداقل ممکن خود برساند و تأثیر بسزایی در رشد اقتصاد دیجیتال و اینترنت اشیا داشته باشد.
به همین منظور پیاده‌سازی اینترنت اشیا، هوشمند سازی و ارائه سرویس‌های پهن باند و به‌طورکلی بخش عمده‌ای از تحول دیجیتال بر بستر ۵G صورت می‌گیرد و همین موضوع اهمیت پرداختن به آن در ابعاد مختلف فنی، مقررات گذاری و تجاری را نشان می‌دهد.
پایش جنگل‌های گلستان برای جلوگیری از بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی از پروژه‌هایی است که در حوزه اینترنت اشیا انجام‌شده و پروژه‌های مختلفی نیز در حوزه هوشمند سازی، واقعیت مجازی، آموزش از راه دور و سرویس‌های دیگر در حال انجام است که نیاز به پیاده‌سازی فناوری ۵G را در کشور الزام‌آور کرده است.
بر اساس اعلام کارشناسان این حوزه، اپراتورهای مطرح و نام‌آشنای دنیا در حال طراحی و تست ۵G هستند و تا کمتر دو سال آینده به‌صورت تجاری ارائه می‌شود و به دلیل اهمیت حرکت بر لبه تکنولوژی و سرعت تحولات در این حوزه، ایران نیز باید به‌سرعت در همین مسیر حرکت کند.
بر اساس مطالعات انجام‌شده، اپراتورها می‌توانند با استفاده از فناوری در صنایع، در سال ۲۰۲۶ به درآمدی در حدود ۶۱۹ میلیارد دلار برسند و در دوره زمانی ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵ سهم از کل GDP جهان حدود ۷ درصد پیش‌بینی می‌شود.
اپراتورها در حال آماده‌سازی برای ۵G هستند
نادر مکاری استادیار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه شهید مدرس درباره فعالیت‌هایی که در حوزه ۵G در حال انجام است، گفت: در کشور اپراتورها در حال آماده‌سازی خود هستند و حرکت در ایران به‌صورت تدریجی در حال انجام است.
وی با اشاره به اینکه اپراتورها می‌توانند نسخه آزمایشگاهی ۵G را انجام دهند، افزود: این کار تاکنون انجام‌نشده اما در حال بررسی سناریوهای مهاجرت و برگزاری کلاس‌های آموزشی برای کارکنان خود در این حوزه هستند.
مکاری که در این حوزه در حال تحقیق و پژوهش است درباره اقداماتی که در دنیا در حوزه ۵G انجام‌شده است با اشاره به اینکه تمام اپراتورهای مطرح و صاحب نام در دنیا بسترسازی لازم را برای ۵G انجام داده‌اند، گفت: کشورهایی مانند آمریکا و حتی کشورهای همسایه نیز فرکانس‌های خود را برای ۵G مشخص کرده‌اند و در این حوزه از ایران جلوتر هستند.
فعالیت‌ها بر مبنای ۵G هنوز تجاری‌سازی نشده است
وی با اشاره به اینکه در کشورهای مختلف پروژه‌هایی به‌صورت پایلوت در حال انجام است، افزود: کشور چین جراحی از راه دور را تست کرده و آلمان نیز در حال تست ۵G بر روی خودروهای تولیدی خود است البته این برنامه‌ها هنوز تجاری‌سازی نشده است.
این استادیار دانشگاه به ویژگی‌های سرویس‌هایی که بر بستر ۵G ارائه می‌شوند اشاره کرد و گفت: سرویس‌هایی مانند واقعیت افزوده و مجازی، موبایل برودبند( باند پهن)، سرویس‌هایی که کانکشن آن‌ها بسیار بالاست و در حوزه اینترنت اشیا و هوشمند سازی بکار می‌رود و سومین دسته سرویس‌هایی هستند که به تأخیر حساسیت دارند و در آن قابلیت‌های بالایی مانند جراحی از راه دور، در بستر ۵G ارائه می‌شوند.
وی درباره سرویس‌های حساس به تأخیر به نکته‌ای اشاره کرد که در آن فناوری باعث می‌شود که تأخیر در ۵G تا یک میلی‌ثانیه کم شود.
مکاری به اقدامات موردنیاز برای توسعه ۵G در ایران اشاره کرد و گفت: در ایران رگولاتوری در حال مشخص کردن طیف ۵G است که احتمالاً ۳.۵ گیگاهرتز است و به دلیل اینکه در این تکنولوژی پهنای باند بیشتری نیاز است فرکانس‌های بالاتری نیز می‌خواهیم.
وی مهم‌ترین گام در این حوزه ۵G در کشور را مشخص شدن طیف فرکانس در این حوزه عنوان کرد که باید به‌سرعت انجام شود.
تأثیر تحریم‌ها بر ۵G
این استادیار دانشگاه تصریح کرد: باوجود مشکلات تحریم اپراتورها به دنبال واردکردن تجهیزات ۵G هستند و با تائید تجهیزات توسط رگولاتوری می‌توانند این تجهیزات را وارد کنند.
وی با اشاره به اینکه ۵G در تمام ابعاد صنعت، حمل‌ونقل، سلامت، کشاورزی، سرگرمی و آموزش بکار می‌رود، افزود: ایجاد نیاز برای استفاده از ۵G نیز باید به‌صورت موازی با آماده‌سازی شبکه انجام شود تا زنجیره اقتصادی نیز در این حوزه شکل بگیرد.
ایران در حوزه ۵G ورود خوبی داشته است
بر اساس همین گزارش، لیلا محمدی رئیس پژوهشکده فناوری ارتباطات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز درباره فعالیت‌های انجام‌شده در حوزه ۵G در ایران با اشاره به اینکه در ایران ورود خوبی به این موضوع شده است، گفت: کشور در مرحله ورود به مطلب و آشنایی با ۵G و تربیت نیروی انسانی و شناسایی این حوزه و کارایی آن قرار دارد و تاکنون نیز خوب پیشرفته است.
وی به عملکرد پژوهشگاه ارتباطات در موضوع ۵G پرداخت و افزود: پژوهشگاه ارتباطات از سال ۹۴ به موضوع ۵G وارد و فروم تشکیل داده است و با بخش‌های مختلف صنعت، دانشگاه و اپراتورها نشست‌های مشترکی برای تبیین موضوع برگزار کرده است.
محمدی درباره پروژه‌هایی مطالعاتی که در این زمینه انجام‌شده نیز گفت: پژوهشگاه ارتباطات پروژه‌ای در حوزه مباحث فنی، حقوقی و اقتصادی با بررسی‌های جامعی برای رگولاتوری انجام داده و ارائه کرده است.
رئیس پژوهشکده فناوری ارتباطات با اشاره به اینکه ۵G موضوعات مختلفی را در برمی‌گیرد، تأکید کرد: حوزه ۵G مباحث مربوط به طیف و مسائل حقوقی و ورود صنایع دیگر را دارد.
وی به موضوع الگوی استفاده از طیف در ۵G اشاره کرد و افزود: الگوی استفاده از طیف در این حوزه با الگوی موجود متفاوت است چراکه در ۵G هم باید قیمت پایین باشد و هم توانایی ارائه پهنای باند بالا وجود داشته باشد که با این الگوی موجود، طیف نمی‌رسد و تغییر این الگوها اهمیت بسیاری دارد.
محمدی تصریح کرد: بخشی از فرکانس‌های موردنیاز در این حوزه در جای دیگری استفاده می‌شود و باید آزاد شود که این کار اقدام یک‌روزه‌ای نیست و زمان می‌برد.
کشوری به‌تنهایی امکان پیاده‌سازی ۵G ندارد
وی درباره اقدامات اپراتورها برای پیاده‌سازی ۵G، افزود: اپراتورها نیز مطالعات خود را با تشکیل گروه‌هایی آغاز کردند و تست‌های خیلی محدودی نیز انجام داده‌اند ولی اینکه بگوییم ۵G پیاده‌سازی شده است وجود ندارد اما ورود خوبی داشته‌اند.
محمدی با اشاره به ابعاد مختلف فناوری ۵G تأکید کرد: حوزه ۵G به شکلی نیست که کشوری به‌تنهایی بتواند ۵G را به‌پیش ببرد.
وی درنهایت تصریح کرد که ورود خوبی به این حوزه داشته‌ایم اما از فرصت‌ها به‌موقع استفاده نکردیم و با توجه به‌سرعت تحولات دست کشور در حوزه این فناوری خالی می‌ماند و فقط می‌توانیم از ۵G استفاده جانبی داشته باشیم.
بر اساس این گزارش، ازنظر کارشناسان این حوزه آنچه دارای اهمیت است این است که چه ما آماده‌باشیم و چه نباشیم فناوری وارد می‌شود و تأثیرات خود را نیز به‌جای می‌گذارد.
در موضوع ۵G و کاربردهای آن کشور ما ورود خوبی به این موضوع داشته است اما برای اینکه در این حوزه از کشورهای صاحب فناوری و لبه تکنولوژی عقب نمانیم باید بسترهای لازم فنی، حقوقی و مقررات گذاری را هر چه سریع‌تر انجام دهیم چراکه ما باید در این فناوری که به‌عنوان یکی از بخش‌های تحول دیجیتال و اقتصاد دیجیتال در آینده مطرح‌شده سهمی مهم داشته باشیم.
*این گزارش نخستین بار در تاریخ ۸ مهر ۱۳۹۸ در پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر شد. امروز هم این گزارش به بهانه افتتاح پایلوت ۵G در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، طی روزهای آینده بار دیگر بازنشر شد.
