فیزا نام یک فروشگاه اینترنتی پوشاک موفق است که در سالیان گذشته به خوبی توانسته جای خودش رو در بین فروشگاه های اینترنتی باز کند و مشتریان زیادی داشته باشد. پویا غفاری، بنیان گذار استارتاپ فیزا در گفتگو با وبنا بیشتر در مورد این فروشگاه اینترنتی لباس توضیح میدهد و عوامل موفقیت و چالش هایی که فیزا تاکنون با آنها دست و پنجه نرم کرده را بیان می کند.
پویا قبل از هر چیز در مورد خودت توضیح بده.
من توی خانواده ی تکنوکراتی به دنیا اومدم که همه ی اطرافیانم تحصیل کرده بودن و با اینکه قدرتش را داشتند هیچ قت از رانت و سیاست بازی برای پیشرفت کاریشون استفاده نکردن. با دیدن پیشرفت های کاری اطرافیان که همش حاصل علم و تجربه ی خودشون بود، به این نتیجه رسیدم که برای پیشرفت کاری حتما نیازی به سرمایه خیلی زیاد نیست و مهمترین قسمت همون فکری هست که توی ذهن کارآفرین به وجود اومده. با این اوصاف تونستم تجربه های مختلفی را در بیزینس های مختلف کسب کنم. از دوران نوجوانی و جوانی هم به دنبال بیزنس های مختلف مثل ساختمان سازی بودم و کار میکردم. بیزینس های خیلی زیادی را در این مدت دیدم که با سرمایه های هنگفت شروع به کار کردن و در آخر شکست خوردن. تقریبا سال ۲۰۱۰ بود که با آرزوی اینکه یک مهندس با سواد باشم و همچنین به عنوان کسی که از لحاظ کاری و پولی روی پای خودش بایسته، به استانبول رفتم و کار کردن و درس خواندن را شروع کردم. فوق لیسانس و دکتری عمران رو از دانشگاه استانبول تکنیک گرفتم و با شرکت های مختلف و بزرگی کار کردم.
چطور شد که کاری که میکنی با حیطه تحصیلاتت فرق داره؟
نیاز به مسکن یکی از قدیمی ترین نیازها و رشته عمران یکی از قدیمی ترین رشته های دانشگاهی در تاریخ بوده ولی بازار مسکن داخل ترکیه به نوعی مافیایی شده و سهم های بازار مشخصه و اجازه رشد و کارآفرینی در این بازار رو به کسی نمیدن. که البته داخل ایران هم وضعیت تقریبا همین شکلیه. بعضی از رشته ها هستن که نیازی به سرمایه برای رشد در اونها نداری ولی عمران اینطوری نیست و صرفا با علم خودت نمیشه کاری رو شروع کرد. من حتی توی پروژه های بزرگ عمرانی توی جاهای مختلف دنیا کار کردم مثل بزرگترین مرکز خرید ترکیه و مرکز آسایشی و رفاهی ملک فهد عربستان. به هر حال جای رشدی توی این بازار برای من نبود با اینکه business development هم در کنار عمران انجام میدادم طوری که افزایش بازده ۶۰درصدی برای یک شرکت بیست و شش ساله به وجود آوردم با این حال اون نتیجه ای را نداشت که انتظارش رو داشتم و باعث دلسرد شدن من در این زمینه شد. به خاطر همین مسائل بود که تصمیم گرفتم وارد حوزه تجارت الکترونیک بشم که نیازی به سرمایه نداره و فضا برای رشد زیاده. و تنها چیزی که در این حوزه مهمه فکر و ایده خوب هست.
داستان و هدف شکلگیری فیزا و تیمش چه بود؟
همونطور که میدونید اکثر مردم ایران کارت های اعتبازی بانکی بین المللی یا دسترسی به شرکت های پوشاک ترکی ندارند و طبیعتا از نبود سرویس تحویل کالای خریداری شده از ترکیه رنج میبرن. داستان فروشگاه پوشاک فیزا از جایی شروع شد که یکی از دوستان من در ایران از من یک لباس خواست و من براش تهیه و ارسال کردم. رفته رفته این درخواست های از طرف دوستان من بیشتر شد و این ایده به ذهن من رسید که وقتی میتونم اینکار را برای دوستانم انجام بدم چرا برای همه مردم ایران انجام ندم و از اینکار یک بیزینس یا تجارت به وجود نیارم. بنابراین فیزا را برای برآورده کردن این نیاز به وجود آوردم. از طرفی بازاری که با اون روبرو هستیم بازار قدرت مندی هست و ارزش بازار پوشاک در ایران ۸ میلیون دلار برآورد شده. از اول با متود Lean StartUp کار را شروع کردیم و با گذر زمان هم تونستیم lean بمونیم و bootstrap جلو بریم با اینکه سرمایه ای توی دستمون نبودو خوشبختانه پیشرفت صعودی در این چند سال داشته باشیم.
به نظرت یک جوان ایرانی برای شروع یک کار و وارد شدن به فضای استارتاپی چه چیزهایی را لازم داره؟
به نظر من یک جوان ایرانی اگر میخواد یک استارتآپ موفق را شروع کنه و به نتیجه برسونه بهتره که حداقل سه سال در یک استارت آپ دیگه ای به صورت ممتد کار کنه تا اینکه با مشکلات استارت آپ ها آشنا بشه و از تجربیات دیگران استفاده کنه. این فکر اشتباهه که استارت آپ را میشه با تزریق پول زیاد و بدون تجربه جلو برد. همچنین باید غرور را کنار بگذارند و تمرکز خودشون را روی پیشرفت کار بگذارن. اینم در نظر داشته باشیم که تفریح برای کسی که قصد کارآفرینی داره معنا نداره و باید به خودشون بقبولونن که باید بیست و چهار ساعته در کاری که عاشق اون هستن تلاش کنن. یک سری افراد هم هستن که دوست دارن که به اصطلاح عامیانه مفت زندگی کنن. خب اینم یک سبک زندگیه ولی این دسته افراد برای ورود به وادی کارآفرینی باید اول سبک زندگیشون را عوض کنن.
در مورد فعالیت و خدمات فیزا توضیح بده.
فیزا مناسب افرادیه که به دنبال لباس های مد روز هستند و این امکان براشون وجود نداره این پوشاک را از فروشگاه های خارجی تهیه کنند و نگران قیمت لباس های با کیفیت هستن. اپلیکیشن، وبسایت و خدمات دیگه ی فیزا این امکانات را برای کاربران ایرانی فراهم کرده. فیزا اولین فروشگاه در ایران هست که در زمینه مد اسلامی-ایرانی فعالیت میکنه. در فروشگاه های سنتی لباس های فصلی، ۳ ماه در ویترین فروشگاه ها باقی میموندن که این نوع عرضه محصول دیگه جوابگوی نیاز ها نیست. مد سریع ( Fast Fashion) این مشکل رو برطرف میکنه و نقش یک پل رو بازی میکنه که مشتری را به برند های با کیفیت وصل میکنه. Fast Fashion در واقع تنوع محصولی زیادی را هر روز وارد بازار میکنه که اکثر این محصولات در مقایسه با نمونه های مشابه قیمت معقول تری دارن و مردم توانایی خرید اونها رو دارن.
از چالش هایی که در این چند سال باهاشون مواجه شدید و نیاز اصلیتون در حال حاضر برامون بگو.
بزرگترین چالشی که فیزا توی این سالها داشته روابط بین انسان هاست که خب این چالش توی کل دنیا هست ولی در داخل ایران بیشتره. به خاطر اینکه در ایران مردم با غریبه ها راحت کنار نمیان و نمتونن کار کنن. اگر دقت کنید خیلی از استارت آپ های موفق هستن که به صورت خواندگی شروع به کار کردن. در واقع استارت آپ به نوعی قرار گرفتن استعداد های مختلف برای شروع یک بیزینس هست که باید درست مدیریت بشه و با هم کنار بیان. در دنیا هم این چالش ها وجود داره بطوریکه بیشترین درصد شکست شرکت ها در silicon valley هم مشکلات بین هم بنیانگذارن است. خب در مورد فیزا هم همین چالش ها وجود داشته و ضربه های بزرگی به فیزا وارد شده ولی از این چالش ها درس گرفتیم که افراد تکنوکرات را وارد سیستم کنیم.
رقبا فیزا چه شرکت هایی هستند و تمایز فیزا با آن ها در چیست؟
رقبای ما وبسایت هایی هستن مثل مدیسه، شیکسون و بامیلو که بر منسوجات بین المللی تمرکز دارن. وجه تمایز فیزا با سایر رقبا در چند مورده. در مباحث فنی؛ تمام روند اضافه شدن محصولات و ترجمه آنها و درج مشخصات و توضیحاتشون تا سفارش دهی مشتریان از طریق تلگرام و اینستاگرام، همگی به صورت اتوماتیک و توسط رباتها انجام میشه. از لحاظ محصولات؛ ما خواستیم مد سریع را وارد بازار کنیم یعنی محصولات متنوع و جدید با تخفیف های جذاب. در مورد قسمت لجستیک؛ برخلاف بقیه شرکت های رقیب که اجناس را انبار میکنند یا حتی Drop shipping میکنند، فیزا بعد از سفارش مشتری به سرعت جنس مورد نظر را از برند و شرکت تولید کننده تهیه میکنه و روند ارسالش شروع میشه.
آینده فیزا را چطور پیش بینی میکنی؟
قطعا آینده خوبی را پیش روی فیزا میبینم. یکی از چالش هایی که در مورد آینده فیزا وجود داره اینه که در حال حاضر فیزا به عنوان Business model داره کم کم تبدیل میشه به یک Business یعنی اینکه داشتن رشد ثابت و عادی. در صورتی که ما به دید استارت آپ فیزا را به وجود آوردیم که از خاصیت های استارت آپ بودن فیزا میتونیم به مواردی مثل تکنولوژیک محور بودن، داشتن Business model جدید و سرعت رشد اشاره کنیم. ما تونستیم توی دو مورد اول خوب عمل کنیم ولی سرعت رشد خوبی نداشتیم که دلیلش در دست داشتن سرمایه کم بوده.
ابزار productivity مورد علاقه ات چیه؟
ابزار های زیادی هستن که استفاده میکنیم ولی ابزار هایی که معجزه کردن، اکسل و ترلو (Trello) بوده برامون که امکانات آمارگیری و مدیریت از راه دور را برامون فراهم کرده.
آیا فیزا در رسیدن به اهداف خود موفق بوده است؟
بله. ما در سال گذشته ۸۰۰ میلیون تومانی درآمد سالانه داشتیم. ۴۰۰۰ مشتری در ۱۶۶ شهر از ۳۰ استان داریم. ۳۶۵ هزار فالور در شبکه های اجتماعی و ۱۰۰۰۰ کاربر داریم. فیزا به دنبال ۱۵۰ هزار دلار برای گسترش فعالیت خود است. از افتخارات فیزا می تونم به انتخاب فیزا به عنوان استارت آپ برتر از طرف شتاب دهنده ی Etohum در ترکیه در سال ۲۰۱۶، انتخاب فیزا به عنوان استارت آپ برتر از طرف جوجه کشی استارت آپی ITU CEKIRDEK در ترکیه در سال ۲۰۱۶، دعوت از فیزا در کنفرانس International Global Entrepreneurship Summit در آمریکا در سال ۲۰۱۶، دعوت از فیزا در کنفرانس های Startup Istanbul و Startup Turkey در ترکیه و Etohum Sanfrancisco در آمریکا، دعوت از نهاد ریاست جمهوری ایران به عنوان کارآفرین ایرانی مقیم ترکیه در سال ۲۰۱۶، دعوت از طرف کنفرانس Etohum San Francisco ، اشاره کنم.
