رویداد استارتاپ ویکند با موضوع «نوآوری های اجتماعی» در ۳۰ و ۳۱ اردیبهشت و ۱ خرداد در دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک خواجه نصیرالدین طوسی برگزار شد. این رویداد که چندی پیش خبرش را در دیجیاتو خواندید، برای اولین بار در ایران رخ می دهد و میزبان افراد متخصص، مشتاق و صاحب فکری بود که به دنبال راه اندازی کسب و کاری برای حل چالش های اجتماعی هستند.
در استارتاپ ویکند، افراد صاحب ایده که به هر شکل دسترسی به امکانات، افراد متخصص و منابع مالی ندارند، دور هم جمع می شوند و با بر هم نهی افکار و تخصصشان، سعی می کنند طی ۵۴ ساعت در ۳ روز آخر هفته، یک نمونه اولیه از محصول مورد نظرشان را بسازند.
شرکت کنندگان ابتدا ایده هایشان را ارائه می کنند. پس از رأی گیری، ایده های برتر انتخاب می شوند و تیم ها شکل می گیرند. در مسیر پیاده سازی خوب ایده ها، مربیانی نیز در این رویداد شرکت می کنند که وظیفه راهنمایی و هدایت تیم ها را بر عهده دارند.
پویا کندری به عنوان نماینده جهانی استارتاپ ویکند در این رویداد حضور داشت. از جمله سخنرانان این دوره می توان کریستین اسپرنبایر از ایمپکت هاب وین، شاهین طبری ،موسس و رئیس شرکت چارگون و نازنین دانشور، بنیانگذار تخفیفان را نام برد. رضا غیابی، برگزار کننده TEDx Tehran، پیمان دیانی، امیروحید رودسری از بنیانگذاران شرکت سیب و محی سنیسل، بنیانگذار استارتاپ ۲nate نیز از جمله مربیان این دوره بودند.
ایده ها در نهایت توسط تیم داوری شامل شایان شلیله، آرش برهمند، محمد جعفر نعناکار و محمد بدری داوری شدند و ایده های برتر مشخص گردیدند. این ایده ها مشمول حمایت مادی و معنوی خواهند شد. [به روز رسانی: تیم های برتر در انتهای مطلب درج شدند.]
در ادامه مطلب، با گزارش اختصاصی دیجیاتو از استارتاپ ویکند خواجه نصیر همراه باشید.
در ابتدا با ایمان داوودیان از کانون کارآفرینی ایران که وظیفه برگزاری این رویداد را عهده دار بود، صحبتی داشتیم:
اولین بار است که استارتاپ ویکند با این موضوع برگزار می شود. اصلاً استارتاپ نوآوری اجتماعی یعنی چه؟
«تأکید این دوره، بر استارتاپ هایی است که سعی دارند چالش های اجتماعی را حل کنند و در عین حال سود ده باشند. مفهوم کارآفرینی اجتماعی مفهوم جدیدی است. اینجا علاوه بر حل چالش های اجتماعی و کار کردن روی ایده، خود مفهوم کارآفرینی اجتماعی اهمیت زیادی دارد. این رویداد صرفاً آموزشی نیست و حل چالش های اجتماعی هم از اهداف آن است.»
او سپس به تابلوهایی که استارتاپ هایی با موضوع نوآوری اجتماعی در آن ها معرفی شده بودند، اشاره می کند و می گوید که آن ها را برای انتقال بهتر مهفوم کارآفرینی اجتماعی نصب کرده اند و اولین بار است چنین حرکتی انجام می شود. ایمان همچنین اضافه کرد که آن ها از خانم کریستین اسپرنبایر از ایمپکت هاب وین به عنوان سخنران و مربی این رویداد دعوت کرده اند.
مخاطبان این رویداد چه افرادی هستند؟
«عموماً دانشجویانی که دغدغه حل مسائل اجتماعی را دارند.»
در دوره های قبل، استارتاپ ها اکثراً با موضوع تکنولوژی و IT بودند و مخاطبان آن را اکثراً دانشجویان کامپیوتر، صنایع و مدیریت تشکیل می دادند. اینجا چطور است؟
«در این دوره به دلیل موضوع خاصی که دارد، شاهد تنوع رشته های بیشتری هستیم. ما علاوه بر افراد فنی، شاهد حضور افراد علاقمند به حل چالش های اجتماعی نیز هستیم و حتی برای این کار یک بلیط جداگانه در سایت گذاشتیم. در دوره های قبل ۳ بلیط طراحی، فنی و تجاری داشتیم اما در این دوره، یک بلیط نوآوری اجتماعی هم اضافه کردیم.»
استقبال چطور بوده و چند نفر در این دوره حضور دارند؟
«استقبال از این دوره بسیار خوب بود. ما برای آماده سازی افراد با مفهوم کارآفرینی اجتماعی، ورکشاپ هایی قبل از اجرایی شدن این رویداد برگزار کردیم و با تبلیغات و فضاسازی هایی که شد، در نهایت استقابل خوبی به عمل آمد. ۱۰۰ نفر در این دوره شرکت کرده اند که با رأی گیری ایده ها، در نهایت ۱۰ تیم تشکیل شد.»
با توجه به این که اولین بار است استارتاپی با این موضوع برگزار می شود، کیفیت ایده ها را چطور ارزیابی می کنید؟
«اکثر افراد مفهوم کارآفرینی اجتماعی را درک کرده اند و بعضی ایده ها، واقعاً به دنبال حل چالش هستند. این رویداد در حقیقت برای فعال کردن و شکل دادن جامعه نوپای کارآفرینی اجتماعی است و بخشی از برنامه ما برای ایجاد مرکز نوآوری اجتماعی محسوب می گردد که در چند ماه آینده تأسیس خواهد شد. این مرکز مانند شتاب دهنده های استارتاپی عمل می کند با این تفاوت که به مسائل اجتماعی اختصاص خواهد داشت.»
***
در ادامه، با ۱۰ ایده ای که در استارتاپ ویکند خواجه نصیر حضور داشتند، آشنا می شوید:
۱- ساره امینی، کارشناسی گرافیک و کارشناسی ارشد تاریخ هنر دارد و مدرس دانشگاه و همچنین یک مادر است. او به همراه اکثر اعضای گروهش از کرمان به تهران آمدند تا در استارتاپ ویکند شرکت کنند.
او از مشکلات آموزش دروس به صورت تئوری می گوید و ایده اش برای آسان تر و لذت بخش تر ساختن روند یادگیری است:
«بچه ها احساس می کنند دروسی مثل ریاضی کاربردی نیستند و در آینده به دردشان نمی خورند. ایده ما که «بازی سرعت» نام دارد، درس هایی مثل ریاضی و زبان را به صورت بصری و بازی که برای بچه ها جذابیت دارد، به آن ها آموزش می دهد.»
۲- خانم فاطمه فیض آبادی فراهانی مدرک کارشناسی مهندسی مکانیک دارد و در حال حاضر دانشجوی MBA است. او از تجربه کارمندی که خودش قبلاً داشته می گوید و از محدودیت های آن گله می کند. به این ترتیب به فکر شروع ایده خودش می افتد و اینگونه به استارتاپ ویکند خواجه نصیر راه پیدا می کند. او می گوید که قبلاً درباره استارتاپ ها اطلاعاتی از دیجیاتو کسب کرده است.
خانم فیض آبادی در مورد ایده اش که «بازار من» نام دارد، چنین توضیح می دهد:
«ممکن است خانم های خانه دار، خانم های دستفروش مترو که وجهه اجتماعی خوبی ندارند یا هر کس دیگری، هنری مثل آشپزی یا صنایع دستی داشته باشند اما بازاری برای ارائه آن در اختیارشان نباشد. هدف ما ایجاد بازاری برای این کار است و هر فرد می تواند محصول خودش را در پروفایلش بفروشد.»
او و تیمش امیدوارند که در صورت موفقیت و گسترش استارتاپشان، این هنرها را آموزش دهند و سود حاصل از این کار را صرف آموزش و امور خیریه کند.
۳- کاوه کریمی نژاد که دانش آموخته رشته MBA از دانشگاه تهران است، از چگونگی حضورش در استارتاپ ویکند می گوید:
«بعد از فارغ التحصیل شدن، احساس خوبی داشتم از این که می توانم بیزینس های مختلفی را به صورت استارتاپ راه بیندازم. تلاش کردم خودم چند استارتاپ راه اندازی کنم اما شکست خوردم. تصمیم گرفتم خودم را قوی تر کنم. در درس های ما می گفتند مارکتینگ پلن این است، استراتژی این است، اینطور رشد می کنید … اما در عمل داستان فرق می کند.»
او ادامه می دهد: «من با چالش هایی مواجه شدم که در دانشگاه به ما یاد ندادند. تصمیم گرفتم از یک کار کوچک شروع کنم و رویا را کنار بگذاریم. آمده ام تا یاد بگیرم کوچک قدم برداشتن یعنی چه، تا این که به یک تیم بزرگ و سرمایه و امکانات زیاد فکر کنم … و البته آمده ام بیشتر به خاطر آشنایی با افراد مختلف.»
ایده تیم او مربوط به حوزه پزشکی است. او معتقد است که سطح آگاهی موجود برای انتخاب پزشک مناسب پایین است و باعث به هدر رفتن زمان و منابع مالی می شود. آن ها می خواهند از طریق یک رسانه در این مورد اطلاع رسانی کنند. علاوه بر این، مردم و پزشکان جوانی را که به دنبال کار هستند از این طریق به هم وصل کنند. اینگونه هم کسب و کاری ایجاد کرده اند و هم رسالتی اجتماعی انجام داده اند.
۴- در نبود صاحب ایده یعنی آقای عیسی خانی، یاشار آذرسعید از اعضای تیم، توضیحاتی را در مورد ایده و علت حضورشان به ما داد. او گفت که تک تک اعضای تیمشان دغدغه های اجتماعی دارند و فقط برای کسب درآمد نیامده اند؛ واقعاً به دنبال راه حل هستند.
ایده آن ها مربوط به بیماری های خاص است: «ما دیدیم در جامعه ۷۰ هزار نفر بیمار MS داریم. ۲۰ هزار نفر تحت پوشش هستند و ۵۰ هزار نفر دیگر بلاتکلیف که البته این آمار حدودی است و ممکن است بیشتر هم باشد. این بیماری در سن بدی رخ می دهد. محدوده سن افراد بیمار بین ۲۰ تا ۴۰ سال است که عموماً باعث سرخوردگی فرد می شود، از جامعه دور می شوند، مشکلاتی برای آن ها به وجود می آید.»
یاشار ادامه می دهد: «بخش بدتر آن این است که بیشتر افرادی که به MS مبتلاً می شوند زنان هستند که شکننده ترند. این بیماری ممکن است باعث شود همسرشان ترکشان کند یا شانس خود را برای ازدواج از دست دهند. مشکل وقتی بزرگ تر می شود که در جامعه ما برنامه های کمتری برای زنان وجود دارد.»
تیم آن ها قصد دارد از طریق ارتباط با دانشگاه ها و سازمان های پزشکی، بیماران را شناسایی کند و سپس با ایجاد یک شبکه اجتماعی، این افراد را دور هم جمع کند. بیماران ام اس از نظر روحی نیاز به دریافت انرژی مثبت فراوان دارند و از این طریق، می توانند تجربیات خود را با دیگر بیماران به اشتراک بگذارند، انرژی مثبت دریافت کنند، با پزشکان در ارتباط باشند و پرسش و پاسخ انجام دهند.
۵- علی موسوی دانشجوی IT است. او می گوید که در استارتاپ گرایند اصفهان با شایان شلیله که از داواران این رویداد هم هست، آشنا شد و و به استارتاپ ویکند علاقه پیدا کرد. علی به همراه پسر دایی اش که از کانادا به ایران آمده در استارتاپ ویکند حضور پیدا کرده است. او گفت: «نوآوری اجتماعی برایم بسیار جالب بود و حتی با وجود داشتن مشکل جای خواب، به تهران آمدم تا در استارتاپ ویکند شرکت کنم. و بالاخره حل شد. من گفتم باید برم و اومدم.»
ایده تیم آن ها که «صفحه» نام دارد، چند بار تغییر کرد. ابتدا چاپ سفارشی کتاب، سپس فروشگاه کتاب های الکترونیکی و در نهایت بعد از کلی بحث، فروش کتاب های کاغذی. آن ها قصد دارند کتاب هایی را که به هر دلیلی فروش نرفته اند از انتشارات تحویل بگیرند و بفروشند. بخش هایی از آن را پی دی اف کنند و در اختیار افراد بگذارند تا از محتوای کتاب مطلع شوند، نقد و بررسی آن را که توسط متخصصان انجام شده در سایت منتشر کنند و دیگر کاربران نیز نقد خود را بنویسند.
او می گوید: «ما در حقیقت کتابی را که در زیر زمین خاک می خورد دوباره باز می کنیم و شانسی دوباره برای فروش به آن می دهیم. ما کتاب هایی را که به عقیده بسیاری کاغذ باطله هستند زنده می کنیم.»
آن ها با این کار از وارد آمدن خسارتی که دولت آن را به انتشارات پرداخت می کند، جلوگیری می کنند که در نهایت منجر به صرفه جویی در بودجه ملی خواهد شد. علاوه بر این، به حفظ محیط زیست نیست کمک خواهند کرد.
۶- سهیل عربی کارشناسی مهندسی مکانیک دارد و دانشجوی رشته MBA در دانشگاه خوارزمی است. او از نحوه حضورش در استارتاپ ویکند می گوید: «من حدود ۱۰ سال در زمینه هنر کار کرده ام، نه تنها به عنوان علاقه بلکه شغل هنری داشته ام و دفتر و دستکی داشتیم. آن زمان بود که فهمیدم به مدیریت اجرایی علاقمندم. به معضلات کار قبلی ام پی بردم و ایده هایی برای حل آن به ذهنم رسید. فهمیدم چیزی که مشکل را حل می کند و ایده ام را عملی می کند اسمش استارتاپ است؛ دقیقاً چیزی که اینجا هست.»
او در ادامه گفت: «من به تیم و افراد متخصص نیاز داشتم. دیدم ممکن است نتوانم ایده خودم را اجرا کنم اما حداقل پی می برم ایده چطور اجرا می شوند. البته در چند سال اخیر بحث استارتاپ داغ شده که داخل پرانتز می گویم، یک نکته خطرناک هم برایش محسوب می شود.»
نام ایده ای که تیم آن ها رویش کار می کند، پایان نامه واقعی است. سهیل معتقد است بسیاری از پایان نامه ها غیر واقعی و غیر مرتبط با صنعت هستند و دانشجویان درک درستی از شرایط واقعی ندارند. آن ها قصد دارند پایگاهی برای تولید تزهای واقعی مرتبط با صنعت ایجاد کنند که این تزها از طرف استادان دانشگاه ها و صنعت تأیید شده باشند و دانشجویان بتوانند با راهنمای استاد خود، تز مورد نظرشان را برای پایان نامه انتخاب کنند.
امتیازهایی نیز برای کار روی تزها در نظر گرفته خواهد شد تا دانشجویان با اشتیاق بیشتر موانع کار را از سر راه خود بردارند مثل کمک هزینه مالی، در اختیار گذاشتن منابع علمی معتبر دنیا یا حتی استخدام در شرکتی که تز را ارائه داده است.
۷- مهدی کرمی دانشجوی ترم ۶ مهندسی صنایع است و به صورت اتفاقی با استارتاپ ویکند آشنا شده. او دلیل حضورش را آشنایی با فضای رویداد و آشنایی با افراد متخصص می داند.
ایده ای که تیم آن ها رویش کار می کند، یک شبکه است که افراد می توانند توانایی ها و مهارت های خود را به اشتراک بگذارند. مهدی با مثال درسی توضیح می دهد:
«حتماً شده که در درسی ضعیف باشید و به دنبال کسی که در آن درس قوی است، بگردید تا به شما آن را یاد دهد. ما می خواهیم شبکه ای ایجاد کنیم که افرادی که می توانند چیزی را که بلدند به بقیه آموزش دهند یا اگر خودشان دنبال یادگیری چیزی هستند، فردی که آن را آموزش می دهد، پیدا کنند.»
محمد امین طاهری ۱۵ ساله، جوان ترین شرکت کننده استارتاپ ویکند خواجه نصیر نیز در این گروه حضور دارد. او دانش آموزان سوم دبیرستان است و به فعالیت برنامه نویسی اشتغال دارد.
۸- امیرحسین خدمتگزار شیرازی، دانشجوی رشته مدیریت صنعتی در قم است. او که از کاربران پر و پا قرص دیجیاتو است، می گوید اولین بار از طریق دیجیاتو با استارتاپ ویکند آشنا شد و این رویداد نظرش را جلب کرد. امیرحسین قصد دارد استارتاپ ویکند را در قم برگزار کند و در این رویداد شرکت کرده تا برای این کار، تجربه ای کسب کند. او از زیاد بودن ایده ها (۵۰ نفر بین ۱۰۰ نفر ایده دادند) و انتخاب نشدن بسیاری از ایده های خوب گله دارد.
امیرحسین در مورد ایده تیمشان اینطور توضیح می دهد:
«یک سرویس تهیه غذا به صورت سفارشی است. مثلاً در ساندویچ شما چه نوع کاهویی باشد، اصلاً کاهو داشته باشد یا نداشته باشد، خیارشور داشته باشد یا نداشته باشد، کاملاً مثل شخیصت عزیزم ببخشید کلاه قرمزی. ما با رستوران ها صحبت کردیم و آن ها بسیار استقبال کردند. ما برای تحقیقات رفته بودیم و آن ها فکر کردند ما رفته ایم قرار داد ببندیم.»
او معتقد است انسان ذاتاً دوست دارد حق انتخاب داشته باشد و این کسب و کار هم برای رستوران ها و هم برای مشتریان جذاب خواهد بود. آن ها برای بخش اجتماعی قضیه تصمیم گرفته اند مقداری از غذا را بردارند و به نیازمندان بدهند. امیر حسین می گوید که نمی خواهند کارشان جنبه شعار داشته باشد و می خواند کاری واقعی و در عین حال، سمبلیک انجام دهند.
۹- امیرحسین فدایی، دانشجوی ترم ۴ کامپیوتر خواجه نصیر است. او قبلاً سابقه کار در استارتاپی را داشته که شکست خورده و حالا با ایده خودش که برگزیده شده در استارتاپ ویکند حضور پیدا کرده است.
او معتقد است که واقعاً می خواهد یک چالش اجتماعی را حل کند اما در عین حال باید پول هم در بیاورد چون استارتاپی که پول در نیاورد، شکست می خورد.
ایده او، رساندن مشکلات اجتماعی به گوش مسئولان از طریق یک شبکه اجتماعی به نام «فریاد» است و با اشتیاق بسیاری در مورد آن توضیح می دهد. مسئولین و مردم عادی در اینجا همه در یک سطح قرار دارند و بین آن ها، ارتباط تعاملی ایجاد می شود که باعث می شود مسئولیت پذیری اجتماعی افزایش یابد. در شبکه اجتماعی فریاد، مردم فریاد می زنند و مسئولان که «فریاد رس» هستند، مشکلات را برطرف می کنند. همچنین مردم می توانند بابت اقدامات خوب مسئولان، تشکر را فریاد بزنند.
امیرحسین در مورد نحوه درآمد زایی این شبکه اجتماعی می گوید: «ما از کاربران به صورت مستقیم پول نمی گیرم. ارزش یک شبکه اجتماعی به اطلاعتش است. اطلاعات ما در اینجا به مرور زمان به بیگ دیتایی (Big data) تبدیل خواهد شد که شامل نیازهای جامعه است و این ارزش بسیاری دارد.»
۱۰- در غیاب صاحب ایده یعنی آقای علی تاجیک، سیاوش دولت آبادی که از اعضای تیم او بود با ما صحبت کرد. او درباره علت حضورش می گوید: «من اتفاقی با استارتاپ ویکند آشنا شدم و به آن علاقه پیدا کردم. من به این ایده رأی دادم چون به نظرم زیر ساختی است. کار ما در اینجا فقط یک تست و امتحان است و مسلماً به نتیجه نمی رسد اما اگر ما انجامش ندهیم، حتماً به دست یک نفر دیگر انجام می شود.»
ایده آقای تاجیک، دیجیتالی کردن پرونده پزشکی افراد است تا بیمار با آگاهی نزد پزشک برود و کارهایش با سرعت و به نحو احسن انجام شود. تیم آن ها ابتدا قصد داشت کل ایران را به عنوان جامعه آماری در نظر بگیرید اما برای سهولت اجرا شدن آن، جامعه آماری را به خانم های باردار کاهش دادند.
***
تیم های برگزیده:
در مراسم اختتامیه که جمعه در برج همراه اول برگزار شد، از میان این تیم ها، سه تیم برتر مشخص شدند. رتبه سوم به تیم «فریاد» (شماره ۹)، رتبه دوم به تیم «صفحه» (شماره ۵) و رتبه اول به تیم «بازار من» (شماره ۲) اختصاص یافت.
برای دیدن تصاویر بیشتر از این رویداد، #swtehran و #swkntu را در اینستاگرام جست و جو کنید.
