شبکه هوشمندسازی مدارس، گامی موثر در راستای تحقق عدالت آموزشی است و کاهش شکاف آموزشی در کشور را در بر دارد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان فناوری اطلاعات ایران، دکتر امیر قدیری، مدیرکل دفتر رییس سازمان، روابط عمومی و امور بین‌الملل در ابتدا ضمن مرور فعالیتهای آغازین هوشمندسازی مدارس در ایران طی دهه ۸۰ به بیان خاستگاه قانونی این طرح در قانون برنامه ششم توسعه پرداخت و تبیین داشت که طبق ماده ۶۹ قانون برنامه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است با همکاری وزارت آموزش‌وپرورش، برنامه هوشمندسازی مدارس اعم از امکان دسترسی به کتب درسی، کمک‌آموزشی، رفع اشکال، آزمون و مشاوره تحصیلی، بازی‌های رایانه‌ای آموزشی و غیره را به صورت رایگان برای کلیه دانش آموزان شهرهای زیر بیست هزار نفر و روستاها و حاشیه شهرهای بزرگ فراهم نماید که در ادامه این وظیفه به سازمان فناوری اطلاعات ایران واگذار شد و در پی آن با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش، شکل و شمایل جدی به خود گرفت.
دکتر قدیری در تشریح جزییات شبکه هوشمندسازی مدارس دانا، به وجود سه لایه اصلی و چگونگی نقش‌آفرینی متولیان در این لایه‌ها پرداخت و تصریح کرد، یکی از لایه‌های اصلی این طرح، لایه زیرساخت است که تلویحا همان بحث اتصال مدارس است. در این لایه، اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات صورت می‌گیرد و طبق تفاهم با وزارت آموزش و پرورش، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مدارس سراسر کشور (و نه فقط مدارس هدف در ماده ۶۹ قانون) را به شبکه‌ای اختصاصی در شبکه ملی اطلاعات متصل کند. در این راستا با توجه به این که تا پایان شهریورماه بیش از ۹۰ درصد مدارس به این شبکه متصل می‌شوند، می‌توانیم بگوییم موفق عمل کرده‌ایم. لایه بعدی، خدمات است که به طور مشترک توسط وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات و آموزش و پرورش پیش می رود. لایه خدمات به عبارتی ورود کسب و کارها جهت ارایه محتوای مناسب برای دانش آموزان و مدارس را پیگیری می‌کند که تا کنون منجر به احصای خدمات در بیش از ۲۰ حوزه شامل خدمات کتاب‌های درسی دیجیتال، آزمون های درسی آنلاین، نرم افزارهای مدیریت مدرسه و … شده است. لایه سوم نیز لایه محتواست که به طور کامل به عهده وزارت آموزش و پرورش گذاشته شده است.
مدیر پروژه هوشمندسازی مدارس سازمان فناوری اطلاعات ایران با توجه به اهمیت حضور کسب و کارها در لایه خدمات به وجود سه پروتکل جهت ارایه خدمات و به عبارتی تولید محصول مناسب اشاره کرد و خاطر نشان ساخت، این پروتکل‌ها، پروتکل های فنی، امنیتی و حریم خصوصی هستند که طی آن، کسب و کارها می‌بایست خدمت/محصولی را ارایه نمایند که ویژگی های فنی مناسب را دارا باشد. هم‌چنین پروتکل امنیتی باید به گونه‌‌ای رعایت شود که شاهد نفوذ و یا نشت اطلاعات دانش آموزان یا مدارس نباشیم. زیرا در این طرح ، بیش از ۱۵ میلیون دانش آموز تحت پوشش قرار می‌گیرند که جامعه آماری قابل توجهی به شمار می‌روند. هم‌چنین پروتکل سوم نیز به لزوم حفظ حریم خصوصی دانش آموزان در حین ارایه خدمات می‌پردازد.
وی با یاداوری این مهم که هوشمندسازی مدارس، گامی موثر در راستای تحقق عدالت آموزشی در کشور است که خود در گرو تحقق عدالت ارتباطی است گفت، پیاده‌سازی این طرح باعث می‌شود تا دانش آموزی که در یک استان کمتر توسعه یافته کشور زندگی می‌کند، بتواند همان خدمات آموزشی را دریافت کند که دانش آموزی در یک منطقه شهری توسعه یافته دریافت می کند. همان طور که در عدالت ارتباطی، همان میزان خدماتی که برای یک فرد در یک شهر توسعه یافته وجود دارد در یک منطقه محروم نیز ارایه می شود.
دکتر قدیری در خصوص آخرین وضعیت شبکه هوشمندسازی مدارس تصریح داشت، طی تازه‌ترین پیشرفت‌های حاصل شده در این طرح، بیش از ۸۱ هزار مدرسه از مجموع ۸۶ هزار مدرسه موجود در کشور به شبکه دانا متصل شده‌اند که جهت ارایه توضیحات بیشتر باید گفت، دانا شبکه اختصاصی هوشمندسازی مدارس است که در عین حال که امکان اعمال کلیه خط‌مشی‌ها و ملاحظات مربوط به اتصال دانش‌آموزان به شبکه اینترنت و شبکه ملی اطلاعات را داراست، هزینه کمتری را در بردارد و به نوعی کاهش شکاف تحصیلی دانش‌آموزان را با ارایه خدمات آموزشی یکپارچه و یکسان به دنبال دارد.
مدیر کل دفتر رییس سازمان، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان فناوری اطلاعات ایران در خصوص چالش‌های پیش روی این طرح به عدم تعیین منابع مالی توسط قانونگذار در ماده ۶۹ برنامه ششم، عدم همکاری مناسب بین دستگاهی به ویژه در راستای ارایه اطلاعات صحیح و به روز شده و نیز عدم وجود اتفاق نظر بر روی یک رویه اشاره کرد و اقدامات انجام شده در راستای تشویق و رفع موانع موجود را برای ما چنین تشریح کرد، در بحث اتصال برای نخستین بار خط تولید مودم‌های داخل کشور (outdoor) راه اندازی شد. از سوی دیگر اعطای وام از محل وجوه اداره شده با اولویت قراردادن شرکت هایی که در حوزه خدمات آموزشی به فعالیت می پردازند در دستور کار قرار گرفته است. هم‌چنین از مشوق‌هایی مانند اختصاص فضای کاری اشتراکی و سرویس هم مکانی برای رشد شرکتهای نوپا به شرکتهای واجد شرایط اعطا می‌شود. در کنار کلیه این طرح‌ها می‌توان به پویش‌های مردمی جهت تامین دستگاه های الکترونیکی مناسب برای دانش‌آموزان نیازمند و یا مستقر در مناطق محروم و دورافتاده اشاره کرد که در نوع خود ارزشمند و کارساز بوده اند.
مدیر پروژه هوشمندسازی مدارس در خاتمه با بیان این که در این مسیر از تجربه‌های جهانی موفق در حوزه آموزش الکترونیکی استفاده کرده‌ایم و سعی داشته‌ایم از اختراع دوباره چرخ پرهیز کنیم، رشد و تکامل همه‌زمان سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا را محور اصلی بلوغ واقعی آموزش الکترونیکی در کشور دانست و غنی سازی محتوای ارایه شده در این بستر توسط معلمان، لزوم تدقیق اطلاعات ارایه شده توسط وزارت آموزش و پرورش در اجرای طرح، همکاری بیشتر در اجرای لایه خدمات، تعیین فرایند بررسی و تایید محتواهای آموزشی تولید شده و خلق اهرم‌های نوآورانه به منظور حضور کسب و کارها در مناطق محروم را انتظاراتی منطقی و معقول از همکار اصلی سازمان فناوری اطلاعات ایران در این طرح، یعنی وزارت آموزش و پرورش دانست.
